09/11/2025
LAMTUMIRË NJË NGA MENDJET MË TË MËDHA NË BIOLOGJI:
🟢 Është shkruar gjerësisht për James D. Watson (6 Prill 1928- 6 Nëntor 2025) në libra, artikuj shkencorë dhe faqet e internetit të Historisë së Mjekësisë. Ai ishte student i dy pionierëve të gjenetikës, Max Delbruck dhe Salvador Luria. Ashtu si shkencëtarë të tjerë të kohës së tij, pasioni i tij për këtë degë të biologjisë u nxit nga libri i Erwin Schrödinger 'Çfarë është jeta?'. Në fund të viteve 1930, disa shkencëtarë filluan të besonin se kodi i jetës transmetohej në një mënyrë konkrete, materiale, për t'u studiuar eksperimentalisht.
Në vitet 1940, u kuptua se ky kod ndodhej në ADN (dhe jo në proteina, siç ishte supozuar për shumë vite). Zbulimi dhe përshkrimi i strukturës së ADN-së me spirale të dyfishtë nga Watson dhe Crick erdhi i improvizuar, por jo papritur, në fillim të viteve 1950, dhe më vonë shkaktoi polemika mbi rolin e Dr. Rosalind Franklin. 👉 Në vitin 1974, në një artikull përkujtimor, F. Crick shkroi se nëse Watson do të ishte vrarë nga një top tenisi njëzet e pesë vjet më parë, ai sigurisht nuk do ta kishte zgjidhur strukturën i vetëm.
Dhe as biokimisti i madh L. Pauling, i cili kishte propozuar një strukturë me tre helika për ADN-në, apo Dr. Franklin, të cilit i mungonin një sërë hapash (siç është drejtimi i kundërt i dy zinxhirëve), nuk do të kishin pasur sukses në një afat të shkurtër. Megjithatë, vazhdoi Crick, një zbulim i tillë me siguri do të kishte ardhur gjithsesi në një kohë të shkurtër. Crick përfundoi me përulësi: "Ishte ADN-ja që zbuloi Watson dhe Crick, dhe jo anasjelltas."
🟢 Por kontributet e Watson në gjenetikë nuk u kufizuan vetëm në këtë zbulim epokal. Ai ishte një nga presidentët e Laboratorit Cold Spring Harbor, Mekës së biologjisë molekulare, dhe më pas drejtor i Projektit të Gjenomit deri në vitin 1992.
🧐 Për një vështrim më të thelluar mbi zbulimin e strukturës së ADN-së, ne rekomandojmë leximin e librit të tij The Double Helix (1968).