03/08/2025
[LẠI CÂU CHUYỆN DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI]
🐷 Dịch tả heo Châu Phi – sự biến đổi độc lực và tác động dài hạn
❇️ ASFV thuộc họ Asfarviridae, là virus DNA sợi kép có cấu trúc phức tạp, lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp, môi trường, thức ăn/nước uống vấy nhiễm, và đặc biệt có thể lây truyền qua vector sinh học như ve mềm Ornithodoros spp. Tùy theo độc lực của chủng virus, ASFV có thể gây ra thể bệnh quá cấp tính với tỷ lệ chết lên tới 100%, hoặc thể mãn tính với tỷ lệ chết thấp nhưng khó chẩn đoán phát hiện qua lâm sàng, nhất là ở heo nái và heo con. Ngoài ra, dấu hiệu lâm sàng và bệnh tích khi nhiễm ASFV rất đa dạng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng miễn dịch của vật chủ, độc lực của chủng virus nhiễm, liều tiếp xúc và đường lây nhiễm. Các thử nghiệm gây nhiễm cho thấy đường tiêm bắp và nhỏ mũi (liều cao) cho tỷ lệ mắc bệnh gần như tuyệt đối, trong khi các hình thức gây nhiễm qua thức ăn, nước uống hoặc tiếp xúc trực tiếp thường cho kết quả thấp hơn.
❇️ Sự đa dạng di truyền của ASFV là một thách thức lớn trong kiểm soát bệnh. Hiện nay, Việt Nam đã ghi nhận sự đa dạng gien của các chủng ASFV, gồm có chủng genotype II độc lực cao, chủng tái tổ hợp genotype I và genotype II, chủng genotype II độc lực thấp (ASF-GUS-Vietnam), và chủng “like-vaccine” độc lực thấp, tạo ra một sự phức tạp trong công tác chẩn đoán và cấp bách về giám sát dịch bệnh, khả năng gây bệnh và tái tổ hợp giữa các chủng mầm bệnh ASFV. Các chủng ASFV đa dạng tạo ra một sự đa dạng lâm sàng và bệnh tích gây ra trong các ổ dịch ở thực địa; trong đó, tần suất các ổ dịch không điển hình của thể cấp tính được ghi nhận phổ biến hơn ở các trang trại, bước đầu được xem là thể bán cấp tính hoặc mãn tính, có đặc điểm khó nhận biết bằng đánh giá lâm sàng mà phải chờ kết quả xét nghiệm. Chủng virus ASF độc lực thấp được người chăn nuôi đánh giá là có khả năng lây lan nhanh và cao hơn bình thường, bởi do nhiễm cận lâm sàng, lâm sàng nhẹ hoặc không rõ ràng nên khi phát hiện ra thì mầm bệnh đã âm thầm lây lan trong đàn heo ở phạm vi rộng của trại, kể cả xét nghiệm kháng nguyên mầm bệnh cũng có thể cho kết quả âm tính giả do hàm lượng virus thấp vào thời điểm thu mẫu (giá trị Ct phát hiện dương tính thường nằm ở khoảng 30-35).
❇️ Đối phó với thực trạng đa dạng chủng nhiễm và lâm sàng, các phương pháp chẩn đoán nhanh, chính xác, nhạy cảm cao đóng vai trò quan trọng trong việc chủ động tầm soát sự lưu hành của virus trong đàn heo và ngăn chặn kịp thời sự lây nhiễm cận lâm sàng và các vấy nhiễm ở môi trường, vật chủ trung gian truyền bệnh,...để tránh việc lây lan thầm lặng ASFV nhất là các chủng độc lực thấp. Sự biến đổi của chủng genotype II tạo ra các biến thể đang lưu hành, sự xuất hiện của chủng tái tổ hợp của genotype I/II và các chủng “vaccine-like” sống nhược độc, khiến cho việc chẩn đoán trở nên khó khăn và tốn kém. Các quy trình PCR được khuyến cáo bởi (WOAH, 2023) trước đó vẫn có thể sử dụng để đánh giá sự hiện diện của ASFV nhưng không có khả năng phân biệt các kiểu gien (genotype) khác nhau và không phân biệt được chủng virus vaccine hay thực địa. Chính vì thế, sự chủ động giám sát lâm sàng, tầm soát qua xét nghiệm để chẩn đoán sớm ca nhiễm và chủng nhiễm ở trại là bước đầu tiên của biện pháp ngăn ngừa dịch bệnh, từ đó có đủ thời gian ra quyết định chọn giải pháp kiểm soát/ngăn chặn sự lây lan hiệu quả và góp phần chủ động trong công tác an toàn và an ninh sinh học của trang trại.
🐷 Chủ đề nghiên cứu tới [Tác động của ASFV lên miễn dịch bẩm sinh và khả năng của interferon type I và II trong đáp ứng kháng virus và ASFV]
![[LẠI CÂU CHUYỆN DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI]🐷 Dịch tả heo Châu Phi – sự biến đổi độc lực và tác động dài hạn❇️ ASFV thuộc họ As...](https://img4.voofla.com/256/005/1290216852560056.jpg)
