08/09/2025
Phạm Ngọc Thạch
PGS.TS Phạm Ngọc Thạch
Nguyên lý an toàn sinh học (ATSH) trong phòng chống dịch tả lợn châu Phi (ASF) là hệ thống các biện pháp ngăn ngừa, hạn chế và cắt đứt đường lây truyền của virus ASF vào, trong và ra khỏi trại nuôi. Những nguyên lý cơ bản gồm:
1. Nguyên lý “Ngăn chặn mầm bệnh xâm nhập”
• Kiểm soát nguồn lợn giống: Chỉ nhập đàn từ cơ sở an toàn dịch bệnh, có giấy kiểm dịch.
• Cách ly kiểm dịch: Nuôi cách ly ít nhất 21–30 ngày lợn mới nhập trước khi nhập đàn.
• Ngăn chặn động vật trung gian: Chuột, chim, côn trùng, ve mềm Ornithodoros, chó mèo.
• Quản lý thức ăn, nước uống: Không sử dụng thức ăn thừa chưa qua xử lý nhiệt; đảm bảo nguồn nước sạch.
• Ngăn ngừa người mang mầm bệnh: Hạn chế khách ra vào, quy định thay đồ bảo hộ, tắm sát trùng khi vào trại.
2. Nguyên lý “Ngăn lây lan trong nội bộ trại”
• Chia khu vực rõ ràng: Khu nuôi, kho thức ăn, xử lý chất thải, khu cách ly.
• Quy trình “1 chiều”: Đi từ lợn nhỏ đến lợn lớn, từ khỏe đến bệnh; tránh di chuyển ngược dòng.
• Khử trùng thường xuyên: Sát trùng giày dép, phương tiện, dụng cụ chăn nuôi.
• Giám sát sức khỏe đàn: Phát hiện sớm triệu chứng, loại thải kịp thời lợn nghi nhiễm.
3. Nguyên lý “Ngăn mầm bệnh phát tán ra ngoài”
• Quản lý chất thải, xác chết: Xử lý theo đúng quy trình (chôn, đốt, vôi bột, hóa chất).
• Kiểm soát phương tiện vận chuyển: Phương tiện vào ra phải sát trùng nghiêm ngặt.
• Hạn chế bán chạy, giết mổ tại chỗ: Lợn bệnh hoặc nghi bệnh phải báo cáo và xử lý theo quy định thú y.
• Khai báo dịch kịp thời: Phát hiện ASF phải thông báo ngay cho cơ quan thú y để khoanh vùng, xử lý.
4. Nguyên lý “Giám sát – đánh giá liên tục”
• Theo dõi tình hình dịch tễ: Cập nhật dịch ASF trong vùng, quốc gia.
• Đào tạo, tập huấn nhân viên: Nâng cao ý thức và kỹ năng thực hành ATSH.
• Xây dựng kế hoạch khẩn cấp: Có kịch bản ứng phó khi dịch xâm nhập (cách ly, tiêu hủy, khoanh vùng).
👉 Tóm lại, an toàn sinh học chống ASF dựa trên 4 nguyên lý:
Ngăn chặn xâm nhập – Ngăn lây lan trong trại – Ngăn phát tán ra ngoài – Giám sát liên tục.
Thực hiện nghiêm ngặt giúp bảo vệ đàn lợn, giảm thiểu rủi ro thiệt hại kinh tế.
