09/08/2025
Viết bởi một bác sĩ thú y.
Một lần, tôi từng khâu lại cổ họng cho một con chó bằng chỉ câu cá — ngay thùng xe bán tải, trong khi chủ nó ngậm đèn pin trong miệng và khóc như một đứa trẻ.
Chuyện xảy ra đâu đó năm 79 hay 80, ngay ven thị trấn nhỏ gần biên giới Tennessee.
Không có phòng khám, không bàn sạch sẽ, không thuốc mê — chỉ có một chút rượu mạnh.
Nhưng con chó sống.
Và đến tận bây giờ, mỗi năm ông ấy vẫn gửi tôi thiệp Giáng sinh — dù con chó đó đã mất từ lâu, vợ ông cũng vậy.
Tôi làm nghề thú y đến nay đã hơn bốn mươi năm.
Bốn thập kỷ móng tay dính máu và quần áo đầy lông chó mèo.
Hồi đó, mình làm bằng những gì có, không phải bằng những gì tính được.
Còn bây giờ, nửa ngày tôi phải ngồi giải thích các mã bảo hiểm, bảng giá dịch vụ…
trong khi một con beagle đang chảy máu trong phòng bên.
Tôi từng nghĩ nghề này là để cứu sống.
Giờ thì tôi biết:
chủ yếu là đi thu dọn những gì còn sót lại sau khi mọi thứ sụp đổ.
Tôi bắt đầu năm 1985.
Vừa tốt nghiệp Đại học Georgia.
Lúc đó tôi còn tóc. Còn hy vọng.
Phòng khám đầu tiên là một căn nhà gạch, nằm cuối con đường sỏi, mái dột mỗi khi mưa.
Điện thoại quay số, tủ lạnh kêu như xe máy, máy sưởi thì hên xui.
Vậy mà người ta vẫn đến.
Nông dân, thợ sửa xe, người về hưu, tài xế xe tải dắt theo pitbull ngồi ghế phụ.
Họ không đòi hỏi gì nhiều.
Một mũi tiêm. Một vết khâu.
Và đôi khi là cái chết êm dịu, khi đến lúc — và tụi tôi luôn biết lúc nào là "đến lúc".
Không có tranh cãi. Không có bình luận mạng xã hội.
Không có “liệu pháp thay thế”.
Chỉ có một sự đồng thuận im lặng giữa người và thú:
Nỗi đau đã quá sức chịu đựng.
Và họ tin tôi đủ để giao phó việc đó.
Nhiều lúc, tôi lái xe bán tải đến tận chuồng bò, nơi một con ngựa bị gãy chân.
Hay tới hiên nhà, nơi một con chó già đã ba ngày không ăn.
Tôi ngồi xuống cạnh người chủ, đưa họ chiếc khăn giấy — và chờ.
Không thúc ép. Không vội vã.
Vì ngày xưa, tụi tôi ôm chúng đến tận phút cuối cùng.
Giờ thì sao?
Người ta ký đơn, hỏi: “Tuần sau quay lại lấy tro được không?”
Tôi nhớ lần đầu tôi phải tiễn một con chó.
Tên nó là Rex, giống chó chăn cừu Đức, bị máy gặt đâm phải.
Chủ nó là ông Walter Jennings, lính già Thế chiến II, cứng như sắt thép.
Khi tôi nói Rex không qua khỏi… ông ấy quỵ xuống ngay trong phòng khám.
Không nói gì. Chỉ gật đầu.
Rồi — tôi không bao giờ quên — ông hôn lên mõm Rex, thì thầm:
“Mày là một con chó giỏi, nhóc à.”
Và quay sang tôi:
“Làm nhanh nhé. Đừng để nó đợi.”
Tôi làm.
Tối đó tôi không ngủ.
Ngồi ngoài hiên, hút thuốc, nhìn lên trời đến sáng.
Và tôi hiểu ra:
Nghề này không chỉ là chăm sóc động vật.
Nó là chuyện của tình yêu.
Tình yêu mà con người dành cho một sinh vật mà họ biết chắc… sẽ không thể sống lâu bằng mình.
Giờ là năm 2025.
Tóc tôi bạc — chỗ còn lại.
Tay tôi không nghe lời nữa, hay run lên mỗi lần mùa xuân tới.
Phòng khám vẫn còn,
nhưng tường trắng tinh, có phần mềm quản lý, có cả cậu nhân viên marketing 28 tuổi suốt ngày bảo tôi quay TikTok cùng chó mèo.
Tôi bảo nó:
“Tôi thà tự thiến mình còn hơn.”
Ngày xưa mình làm bằng trực giác.
Giờ thì toàn biểu mẫu và... thuật toán.
Tuần rồi, có người dắt con bulldog tới, nó khó thở trông thấy.
Tôi nói cần đặt ống thở, giữ lại theo dõi.
Cô ấy móc điện thoại ra hỏi:
“Tôi nhắn hỏi chị influencer tôi theo xem sao nhé?”
Tôi gật đầu.
Biết nói gì giờ?
Có lúc tôi định nghỉ hưu.
Suýt nữa đã nghỉ khi COVID ập tới.
Ác mộng.
Người ta thả thú cưng ở bãi xe, tạm biệt qua cửa kính,
tiếng sủa sau cánh cửa đóng.
Khẩu trang che giấu nước mắt.
Không ai ôm chúng khi chúng ra đi.
Một phần gì đó trong tôi vỡ ra từ lúc đó.
Nhưng rồi…
Một đứa trẻ mang hộp giấy vào, trong đó là lũ mèo con lạc trong kho ông nội.
Mắt nó sáng lên khi tôi cho nó cho mèo bú sữa.
Hay hôm tôi khâu lại bụng con golden retriever vướng kẽm g*i, hôm sau chủ nó mang bánh hồ đào đến.
Hay một ông cụ chỉ gọi điện…
chỉ để nói cảm ơn,
vì hôm con chó mất, tôi ngồi bên ông không nói gì — chỉ ngồi.
Vì vậy, tôi vẫn tiếp tục.
Bất chấp mọi thứ —
ứng dụng, bảng giá, chẩn đoán Google, TikTok,
vẫn còn một điều không bao giờ thay đổi:
👉 Người ta vẫn yêu thú cưng của mình như ruột thịt.
Và tình yêu đó luôn lặng lẽ thể hiện bằng những điều rất nhỏ:
Một bàn tay run run đặt lên lưng.
Một lời từ biệt thì thầm.
Một cái ví mở ra không chút đắn đo.
Một người đàn ông trưởng thành bật khóc giữa phòng khám vì…
con chó của anh ấy sẽ không còn thấy mùa thu nữa.
Có lần, một người bước vào với chiếc hộp giày.
Bên trong là một con mèo con — gãy chân, đầy ve, xương sườn lộ ra từng chiếc như phím đàn.
Anh ấy trông cũng như vừa bước ra từ địa ngục.
Nói mới ra tù.
Không có tiền.
Nhưng… “bác sĩ giúp nó được không?”
Tôi nhìn vào hộp.
Con mèo mở mắt, kêu lên một tiếng như gọi tôi.
Tôi gật đầu:
“Cứ để nó lại. Thứ Sáu quay lại nhé.”
Chúng tôi cố định chân nó, cho bú sữa ấm 2 tiếng/lần, đặt tên là Boomer.
Thứ Sáu, người đàn ông quay lại, tay cầm nửa chiếc bánh và nước mắt rơi.
Anh ấy nói:
“Chưa ai từng cho tôi điều gì… mà không hỏi trước tôi có gì để đổi lại.”
Tôi đáp:
“Thú cưng không quan tâm bạn từng làm gì.
Chúng chỉ nhìn bạn ôm chúng ra sao.”
Bốn mươi năm.
Hàng ngàn sinh mệnh.
Có những ca sống. Có những ca không.
Nhưng tất cả đều quan trọng.
Tôi có một ngăn tủ khóa trong phòng.
Không ai được mở.
Bên trong là những bức ảnh cũ, thư cảm ơn, vòng cổ, huy chương.
Một khúc xương của chú border collie tên Scout — đã cứu một đứa trẻ khỏi chết đuối.
Một miếng đất sét in dấu chân một con mèo ngủ quen trên quầy xăng.
Một bức vẽ bằng bút sáp, của cô bé viết:
“Chú là anh hùng của cháu, vì chú đã giúp chuột Hamster thở lại được.”
Tôi vẫn mở nó — những đêm muộn, khi phòng khám yên ắng và tay tôi không còn run nữa.
Để nhớ.
Nhớ những ngày chưa có điện thoại.
Chưa có phần mềm.
Chưa có chuẩn đoán kiểu “tôi thấy trên mạng nói…”
Nhớ lúc làm bác sĩ thú y là lái xe xuyên đêm qua đồng bùn vì có con bò sắp đẻ — và họ chỉ tin mỗi mình.
Là khâu bằng chỉ câu cá… và thật nhiều hy vọng.
Là ôm chúng đến tận phút cuối —
và ôm luôn người chủ của chúng.
Nếu có một điều duy nhất tôi học được trong nghề này,
thì là:
👉 Chúng ta không thể cứu được tất cả.
Nhưng chúng ta phải làm tất cả để cố gắng.
Và khi đến lúc phải chia tay…
chúng ta ở lại.
Không lùi bước.
Không vội vàng.
Chỉ quỳ xuống, nhìn vào mắt chúng,
và ở lại —
cho đến khi hơi thở cuối cùng rời khỏi căn phòng.
Điều đó… không trường lớp nào dạy.
Không giáo trình nào ghi.
Nhưng chính điều đó…
mới làm bạn trở thành con người.
Và tôi —
sẽ không bao giờ đánh đổi điều đó.
TG Văn Chương
Nguồn ảnh: tcthanglong.edu.vn
