![[ ] หลักการเติมสารอาหารใน Nature Aquariumใน Nature Aquarium การสร้างสรรค์ภูมิทัศน์ใต้น้ำที่สวยงามเกิดขึ้นได้จากการเลี้ยง...](https://img5.voofla.com/455/916/1143585644559162.jpg)
31/07/2025
[ ] หลักการเติมสารอาหารใน Nature Aquarium
ใน Nature Aquarium การสร้างสรรค์ภูมิทัศน์ใต้น้ำที่สวยงามเกิดขึ้นได้จากการเลี้ยงไม้น้ำให้เจริญเติบโตอย่างสมบูรณ์
แม้จะมีการใช้ปุ๋ยน้ำและสารเสริมต่างๆ
เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตของไม้น้ำ
แต่หากเติมโดยไม่พิจารณา ไม้น้ำก็จะไม่เติบโตอย่างสมบูรณ์
ดังนั้นเพื่อให้ไม้น้ำเจริญเติบโตอย่างสมบูรณ์
จำเป็นต้องเติมปุ๋ยน้ำในชนิดและปริมาณที่เหมาะสม
ควบคู่ไปกับการบริหารจัดการระบบตู้ไม้น้ำอย่างถูกวิธี
เช่น วัสดุปลูก ระบบกรอง ระบบไฟ และระบบ CO2 เป็นต้น
หลักการพื้นฐานในการเติมปุ๋ยใน Nature Aquarium คือ
"การเติมสารอาหารที่ขาด จะช่วยให้ไม้น้ำสามารถดูดซึมสารอาหารส่วนเกินได้"
สำหรับวัสดุปลูกไม้น้ำ เราจะใช้ Power Sand และ Aqua Soil
ซึ่งมีสารอาหารพื้นฐานอย่างไนโตรเจน (N) และฟอสฟอรัส (P) อยู่แล้ว
นอกจากนี้ ไนโตรเจนและฟอสฟอรัสยังมาจากอาหารปลาและของเสียจากปลาและสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง
ทำให้มีแนวโน้มที่จะมีปริมาณมากเกินไปในตู้
ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดตะไคร่น้ำระบาด
แม้ฟอสฟอรัสเพียงเล็กน้อยก็สามารถกระตุ้นการเจริญเติบโตของตะไคร่น้ำได้
เพื่อป้องกันการเพิ่มขึ้นของตะไคร่น้ำ
กุญแจสำคัญคือการใช้น้ำยาปรับสภาพน้ำอย่าง Clear Water
เพื่อกำจัดฟอสฟอรัสออกให้ได้มากที่สุด
ด้วยเหตุนี้ ปุ๋ยน้ำ ADA ในปัจจุบันจึงไม่มีส่วนผสมของฟอสฟอรัส
(ฟอสฟอรัสที่จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตของไม้น้ำจะมาจากวัสดุปลูก)
ในทางตรงกันข้ามกับไนโตรเจนและฟอสฟอรัส ที่มีแนวโน้มจะมีมากเกินในตู้
สารอาหารที่มักขาดแคลนได้ง่ายคือ โพแทสเซียม (K), ซัลเฟอร์ (S) และเหล็ก (Fe)
รวมถึงธาตุรองต่างๆ เช่น แมกนีเซียม (Mg) และโบรอน (B)
ใน Nature Aquarium สารอาหารเหล่านี้ที่มักขาดแคลนอยู่เสมอ
สารอาหารเหล่านี้จะช่วยส่งเสริมการดูดซึมสารอาหารของไม้น้ำ
และทำให้ไม้น้ำสามารถดูดซึมไนโตรเจนและฟอสฟอรัสที่มีมากเกินในตู้ได้อย่างรวดเร็ว
เนื่องจากปุ๋ยน้ำ ADA ในปัจจุบันถูกแบ่งประเภทตามส่วนผสม
การใช้หลักการพื้นฐานคือการผสมผสานชนิดที่เหมาะสมตามสภาพของตู้ไม้น้ำ
== Brightly K / Green Brighty Neutral K ==
ใน Nature Aquarium โพแทสเซียม (K) เป็นสารอาหารตัวแรกที่ถูกให้ความสำคัญในการเติมลงน้ำ
แม้โพแทสเซียมจะเป็นสารอาหารที่พืชหลายชนิดต้องการ
เช่นเดียวกับไนโตรเจน (N.) และฟอสฟอรัส (P) ที่มักมาจากอาหารปลาและของเสีย
ทำให้โพแทสเซียมเป็นปัจจัยจำกัดการเจริญเติบโตของไม้น้ำ เนื่องจากไม่มีแหล่งที่มาที่เพียงพอ
‘Brighty K’ เป็นปุ๋ยน้ำที่พัฒนาขึ้นโดยได้แรงบันดาลใจจากขี้เถ้าไม้ ซึ่งมีโพแทสเซียมสูง
เมื่อเติมลงในตู้ ไม้น้ำจะดูดซึมโพแทสเซียมจากผิวใบได้ทันที
โพแทสเซียมที่ไม้น้ำดูดซึมเข้าไปจะทำหน้าที่เป็นโคเอ็นไซม์ (coenzyme)
ช่วยกระตุ้นปฏิกิริยาต่างๆ ของเอนไซม์ภายในเซลล์
ดังนั้น หากขาดโพแทสเซียม ไม้น้ำจะไม่สามารถเติบโตได้อย่างสมบูรณ์
และเนื่องจาก Brighty K มีที่มาจากสารละลายขี้เถ้าไม้ จึงเป็นปุ๋ยน้ำที่มีฤทธิ์เป็นด่าง
ด้วยเหตุนี้ เมื่อเติมลงในตู้ จะทำให้ค่า pH เพิ่มขึ้นชั่วคราว
ซึ่งอาจส่งผลให้ไม้น้ำบางชนิดเจริญเติบโตได้ไม่ดีนัก
โดยเฉพาะไม้ข้อที่ชอบน้ำเป็นกรด
จะได้รับผลกระทบอย่างเห็นได้ชัด
หลังจากปรับปรุงปัญหานี้ ADA จึงได้พัฒนาปุ๋ยน้ำที่เป็นกลางเพื่อควบคุมค่า pH นั่นคือ
‘Green Brighty Neutral K’
ผลลัพธ์ในการให้โพแทสเซียมของทั้งสองชนิดนี้เหมือนกัน
และเนื่องจากไม้น้ำบางชนิด เช่น Hemianthus micranthemoides
ชอบน้ำที่มีสภาพเป็นกลางถึงด่างเล็กน้อย
ในปัจจุบัน Nature Aquarium จึงเลือกใช้ Brightly K และ Green Brighty Neutral K ตามชนิดของไม้น้ำที่เลี้ยง
== Green Brighty Mineral ==
พืชบกดูดซึมสารอาหารและน้ำไปพร้อมกันจากราก
แต่ไม้น้ำที่เติบโตอยู่ใต้น้ำสามารถดูดซึมสารอาหารได้ไม่เพียงแค่จากรากเท่านั้น
แต่ยังรวมถึงจากผิวใบและลำต้นด้วย
นี่คือลักษณะทางนิเวศวิทยาที่สำคัญที่สุดของไม้น้ำ
และเป็นเหตุผลหลักในการเติมปุ๋ยน้ำลงในตู้
แม้สารอาหารหลักที่จำเป็นสำหรับพืชทุกชนิด
คือไนโตรเจน (N.), ฟอสฟอรัส (P) และโพแทสเซียม (K)
แต่ก็มีธาตุรองต่างๆ อีกมากมายที่เป็นสารอาหารจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช
ใน Nature Aquarium ธาตุรองบางส่วนจะละลายออกมาจากวัสดุปลูก
เช่น Power Sand และ Aqua Soil
และแร่ธาตุอย่างแคลเซียม (Ca) และแมกนีเซียม (Mg)
ที่มีอยู่ในน้ำประปาก็จะถูกเติมเข้ามาเมื่อมีการเปลี่ยนน้ำ
อย่างไรก็ตาม ชนิดและปริมาณของธาตุรองเหล่านี้อาจไม่สมดุล
ซึ่งอาจทำให้ไม้น้ำเจริญเติบโตได้ไม่สมบูรณ์
ธาตุรองที่ไม้น้ำดูดซึมเข้าไปมีความสำคัญต่อการสังเคราะห์กรดอะมิโนและโปรตีนในเซลล์
การกระตุ้นการทำงานของเอนไซม์ต่างๆ
และการสร้างโครงสร้างต่างๆ เช่น ผนังเซลล์ของไม้น้ำเอง
ด้วยเหตุนี้ หากขาดธาตุรอง จะพบอาการเติบโตช้า ใบเหลืองซีด (chlorosis) ใบเหลือง (xanthosis) และการเจริญเติบโตที่ผิดปกติของยอดและใบอ่อน
‘Green Brighty Mineral’ เป็นปุ๋ยน้ำสำหรับเติมธาตุรองต่างๆ
ที่มักขาดแคลนในตู้ไม้น้ำ เช่น ซัลเฟอร์ (S), เหล็ก (Fe), โบรอน (B), แมงกานีส (Mn), สังกะสี (Zn), ทองแดง (Cu) และโมลิบดีนัม (Mo)
เมื่อเติมในปริมาณที่เหมาะสมทุกวันในตู้ที่จัดสภาพแวดล้อมต่างๆ
เช่น วัสดุปลูก แสงสว่าง และระบบ CO2 ได้อย่างเหมาะสม
สีสันของไม้น้ำจะดีขึ้น และสามารถเจริญเติบโตได้อย่างสมบูรณ์
== Green Brighty Iron ==
ในบรรดาธาตุรองที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของไม้น้ำให้สมบูรณ์
เหล็ก (Fe) มีความสำคัญเป็นพิเศษ
เหล็กที่ละลายอยู่ในน้ำมีอยู่สองรูปแบบคือ
เหล็กเฟอร์รัส (Fe2+) และ เหล็กเฟอร์ริก (Fe3+)
แต่เหล็กในรูปที่พืชสามารถดูดซึมและนำไปใช้ได้คือ เหล็กเฟอร์รัสเท่านั้น
ดังนั้น พืชหลายชนิดยกเว้นพืชตระกูลหญ้า
จะดูดซึมเหล็กหลังจากเปลี่ยนเหล็กเฟอร์ริกเป็นเหล็กเฟอร์รัสที่ราก
หากเป็นไม้น้ำที่สามารถดูดซึมสารอาหารในน้ำจากผิวใบได้โดยตรง
การให้เหล็กในรูปเฟอร์รัสจะช่วยให้การดูดซึมรวดเร็วขึ้น
เนื่องจากกระบวนการแปลงรูปดังกล่าวสามารถข้ามไปได้
แต่เหล็กเฟอร์รัสจะเปลี่ยนเป็นเหล็กเฟอร์ริกหรือไอร์ออนไฮดรอกไซด์อย่างรวดเร็วในตู้ไม้น้ำ
ซึ่งทำให้ไม้น้ำไม่สามารถดูดซึมเหล็กจากผิวใบได้โดยตรง
‘Green Brighty Iron’ ช่วยให้ไม้น้ำได้รับเหล็กเฟอร์รัสอย่างเสถียร
ประสิทธิภาพการดูดซึมจึงถูกเพิ่มขึ้น
โดยการผสมผสานระหว่างเหล็กคีเลต (chelated iron) และกรด
เหล็กคีเลตคือเหล็กที่ถูกปรับเปลี่ยนทางเคมี (คีเลต)
เพื่อป้องกันไม่ให้เหล็กเฟอร์รัสรวมตัวกับสารอื่นๆ
และเมื่อเหล็กคีเลตสัมผัสกับผิวใบของไม้น้ำ
เหล็กเฟอร์รัสจะถูกดูดซึมได้ทันที
เนื่องจากเหล็กคีเลตทำงานได้อย่างเสถียรในสภาพน้ำที่เป็นกรด
การเติมพร้อมกับกรดลงในตู้จึงทำให้พืชสามารถนำไปใช้ได้ทันที
เนื่องจากเหล็กที่ไม้น้ำดูดซึมเข้าไปถูกนำไปใช้ในการสังเคราะห์คลอโรฟิลล์
ซึ่งจำเป็นต่อการสังเคราะห์ด้วยแสงและกระบวนการถ่ายทอดอิเล็กตรอนในคลอโรพลาสต์
หากขาดเหล็ก สีของใบจะซีดจางลง
และการสังเคราะห์ด้วยแสงจะไม่สามารถทำได้อย่างเพียงพอ
และเหล็กยังถูกนำไปใช้ร่วมกับซัลเฟอร์ (S) ในคลอโรพลาสต์
เนื่องจาก Green Brighty Iron มีส่วนผสมของซัลเฟอร์
จึงสามารถเติมพร้อมกับเหล็กได้ในคราวเดียวกัน
รวมถึงเหล็กและซัลเฟอร์มีอยู่ใน Green Brighty Mineral ด้วยก็เช่นกัน
เพราะปริมาณความต้องการจะเพิ่มขึ้นเมื่อไม้น้ำเจริญเติบโตมากขึ้น
จึงควรเติม Green Brighty Mineral ควบคู่ไปกับ Green Brighty Iron
เมื่อไม้น้ำเริ่มเติบโตแข็งแรงหลังจากการตั้งตู้ไปแล้ว 1-2 เดือน
(※Green Brighty Iron ไม่มีส่วนผสมของธาตุรองอื่นๆ ยกเว้นเหล็กและซัลเฟอร์)
== Green Brighty Nitrogen ==
ในบรรดาสารอาหารทั้งหมดที่ไม้น้ำดูดซึม ไนโตรเจน (N.) เป็นที่ต้องการมากที่สุด
และมีความสำคัญไม่เพียงแค่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตที่สมบูรณ์ของใบและลำต้นเท่านั้น
แต่ยังมีผลในการกระตุ้นการสังเคราะห์ด้วยแสงอีกด้วย
แต่ใน Nature Aquarium เนื่องจากวัสดุปลูกอย่าง Power Sand และ Aqua Soil
มีไนโตรเจนอยู่มาก และยังได้รับจากอาหารปลาและของเสียจากปลาและสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอยู่เสมอ จึงไม่ค่อยเกิดภาวะขาดแคลน
แม้จะเติมไนโตรเจนได้ด้วย ‘Green Brighty Nitrogen’
แต่ตะไคร่น้ำ เช่น ตะไคร่เส้นผม (Spirogyra)
มีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นหากเติมไนโตรเจนมากเกินกว่าปริมาณที่ไม้น้ำดูดซึม
ดังนั้น จึงกล่าวได้ว่าเป็นสารอาหารที่ต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษในการเติม
สถานการณ์ที่ควรเติม Green Brighty Nitrogen คือ
- เมื่อผ่านไปหลายเดือนหลังจากการตั้งตู้ครั้งแรก
- เมื่ออัตราการเติบโตของไม้น้ำช้าลงเนื่องจากไนโตรเจนจากวัสดุปลูกลดลง
- หรือเมื่อไม้น้ำเติบโตไม่ดีเนื่องจากมีจำนวนปลาและสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในตู้ต่ำมาก
ไนโตรเจนในรูปที่ไม้น้ำสามารถดูดซึมจากผิวใบได้คือ ยูเรีย (CH4N2O), แอมโมเนียม (NH4+) และไนเตรตไอออน (NO3-)
และเนื่องจากยูเรียสามารถดูดซึมจากผิวใบของพืชได้ง่ายเป็นพิเศษ
จึงเป็นส่วนประกอบหลักของ Green Brighty Nitrogen
ยูเรียที่ไม่ถูกไม้น้ำดูดซึมจะเปลี่ยนเป็นแอมโมเนียมหรือไนเตรตไอออนอย่างรวดเร็ว
ด้วยการทำงานของแบคทีเรียที่เกาะอยู่บนวัสดุกรองในระบบกรอง
แม้แต่ในรูปเหล่านี้ ไม้น้ำก็สามารถดูดซึมได้เช่นกัน
สำหรับการให้ไนโตรเจน Green Brighty Nitrogen
เหมาะสำหรับไม้ข้อและไม้น้ำใบยาวที่ดูดซึมสารอาหารจากผิวใบได้ดี
แต่สำหรับการให้ไนโตรเจนแก่ไม้น้ำที่ดูดซึมจากรากได้ดี
เช่น กลอสโซสติกมา (Glossostigma) และ Cryptocoryne
การใช้ Bottom Plus ซึ่งเป็นปุ๋ยอัดเม็ดแบบแท่งสำหรับฝังลงในวัสดุปลูกจะให้ผลดีกว่า
== ECA Plus / Green Gain Plus ==
ใน Nature Aquarium นอกจากปุ๋ยน้ำ Green Brighty Series ที่ใช้เติมทุกวันแล้ว
ยังมีสารเสริมชนิดน้ำที่ใช้ตามสภาพของไม้น้ำและตู้
‘ECA Plus’ เป็นสารเสริมชนิดน้ำที่ช่วยปรับปรุงอาการใบเหลืองซีด (chlorosis) ของไม้น้ำ
โดยการเพิ่มความเข้มข้นของเหล็กเฟอร์รัส (Fe2+) และซัลเฟอร์ (S) ในน้ำอย่างรวดเร็ว
หรือพูดง่ายๆ ว่าเป็น Green Brighty Iron ในเวอร์ชันที่มีความเข้มข้นสูง
เหล็กเฟอร์รัสสามารถถูกดูดซึมโดยไม้น้ำได้ง่ายขึ้น เนื่องจากมีการเสริมกรดอินทรีย์
และเนื่องจากมีการเสริมแมกนีเซียม (Mg) ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักของคลอโรฟิลล์
จึงสามารถปรับปรุงอาการใบเหลืองซีดของไม้น้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ
อย่างไรก็ตาม เนื่องจาก ECA Plus มีความเข้มข้นของเหล็กสูงมาก
หากใช้และสะสมไว้เป็นเวลานาน
เหล็กที่เหลืออยู่ในน้ำและไม่ถูกดูดซึมจะกลายเป็นไอร์ออนไฮดรอกไซด์
ส่งผลให้เกิดคราบสีน้ำตาลบนพื้นผิวของ Bio Rio และบนผิวของ Pollen Glass ที่ทำหน้าที่กระจาย CO2
เพื่อหลีกเลี่ยงสถานการณ์ดังกล่าว
เมื่ออาการใบเหลืองซีดของไม้น้ำดีขึ้นหลังจากเติม ECA Plus แล้ว
ควรเปลี่ยนไปใช้ Green Brighty Iron ที่มีความเข้มข้นที่เหมาะสมกับการใช้ประจำวันแทน
(และใช้ Green Brighty Mineral ควบคู่กันไป)
‘Green Gain Plus’ เป็นสารเสริมชนิดน้ำที่มีส่วนผสมของไซโตไคนิน
ซึ่งเป็นฮอร์โมนพืชชนิดหนึ่งที่สกัดจากสาหร่ายทะเล
และเบทาอีน ซึ่งเป็นกรดอะมิโนชนิดหนึ่ง
มีผลในการส่งเสริมการแตกยอดใหม่และการดูดซึมสารอาหาร
ดังนั้น จึงควรเติมลงในตู้เพื่อปรับปรุงสภาพของไม้น้ำเมื่อไม้น้ำประสบภาวะเครียดรุนแรง
เช่น ไม้ข้อหลังจากการตัดแต่ง
เนื่องจากมีการเสริมโบรอน (B) ซึ่งเป็นธาตุรองที่จำเป็นต่อการสร้างยอดใหม่
ทำให้ไม้ข้อสามารถแตกยอดใหม่ได้เร็วขึ้นหลังการตัดแต่ง
และเนื่องจาก Green Gain Plus มีส่วนผสมของสารอินทรีย์จากสาหร่ายทะเลในปริมาณมาก
หากใช้ต่อเนื่องเป็นเวลานานอาจทำให้น้ำขุ่นได้
เมื่อยอดใหม่แตกออกมาได้ในระดับหนึ่งแล้ว ควรกลับไปใช้ปุ๋ยน้ำปกติเท่านั้น
Source: https://www.adana.co.jp/en/aquajournal/ada_liquid_01/