12/07/2025
เป็นเรื่องที่เถียงกันพอสมควร
ว่าช้างที่สุขภาพดี น่ารัก
ควรอ้วน ควรผอม หรือ ตรงกลางพอดี
เมื่อมากกว่า 20 ปี ที่แล้ว แอดก็คิดว่าช้างที่ดีต้องอ้วน
ซึ่งคิดผิดถนัด เพราะเจอช้างที่อ้วนสมบูรณ์ แข็งแรง กลับคลอดลูกยาก
และลูกตาย ก่อนจะขับออกมาภายหลัง
ก่อนอื่นเราต้องมาเข้าใจก่อนว่า
เรามีวิธีการให้คะแนนร่างกายเพื่อดูความอ้วนผอมกันยังไง
ในโลกนี้การให้คะแนนร่างกายช้าง มีหลายสูตร แต่ที่เราใช้กันแบบง่ายๆ
คือ scale 1-5 ตามในรูป และ ดูที่ กระดูกซี่โครง กระดูกเชิงกราน และ แนวกระดูกสันหลัง
คะแนนร่างกายที่พอเหมาะ คือ 3 ครับ ซึ่งแตกต่างกันในช้างเพศผู้และเพศเมีย
ในประเทศไทย นิยมให้ช้างเพศผู้มีคะแนนร่างกายที่ 2.5 – 3.0 เพราะไม่อยากให้ตกมันนานเกินไป
ในขณะที่ช้างเพศเมีย นิยมให้ช้างมีคะแนนร่างกายที่ 3.0 - 3.5
จากงานวิจัยของ คณะสัตวแพทย์ มช พบว่า ช้างที่มีค่าคะแนนร่างกายสูง 4-5 หรือช้างอ้วน พบว่าเกิดภาวะ คอเลสเตอรอล ไตรกลีเซอไรด์ low density lipoproteins (LDL) ระดับกลูโคส และ อินซูลิน สูงทั้งหมด ซึ่งบ่งบอกว่าเป็นภาวะที่ทำให้สุขภาพไม่ดี
นอกจากนี้ ภาวะคะแนนร่างกายสูง ส่งผลต่อข้อศอก ข้อเข่า และ ข้อเท้าระยะยาว ที่ต้องแบกรับน้ำหนักมากเป็นระยะเวลานาน หลายปี ซึ่งคะแนนร่างกายที่เปลี่ยนไป 1 คะแนน อาจจะทำให้น้ำหนักของช้างแตกต่างได้ถึง 200-300 กิโลกรัมเลยทีเดียว
ถ้าจะทำให้ช้างมีหุ่นดี (ตามหลักการแพทย์) และมีสุขภาพที่ดี ต้องทำยังไง?
ก็ต้องควบคุมอาหารสิครับ โดยให้อาหารที่เป็นไฟเบอร์ คือ พวกหญ้า ใบไผ่ ต้นข้าวโพด เป็นหลัก
ส่วนผลไม้ กล้วย อ้อย สับปะรด มะม่วง แตงโม อะไรที่หวานๆ ให้เป็นอาหารเสริมครับ อย่าให้เป็นหลัก
อีกอย่าง คือ การออกกำลังกาย ซึ่งต้องทำเป็นประจำ โดยให้เดินมากๆ
เท่านี้ น้องช้างก็มีสุขภาพดี ได้แล้วครับ
อ้างอิง จาก
Morfeld KA, Meehan CL, Hogan JN, Brown JL. Assessment of body condition in African (Loxodonta africana) and Asian (Elephas maximus) elephants in north American zoos and management practices associated with high body condition scores. PLoS ONE. 2016; 11(7):e0155146. https://doi.org/10.1371/ journal.pone.0155146
Norkaew T, Brown JL, Bansiddhi P, Somgird C, Thitaram C, Punyapornwithaya V, Punturee K, Vongchan P, Somboon N, Khonmee J. 2018. Body condition and adrenal glucocorticoid activity affects metabolic marker and lipid profiles in captive female elephants in Thailand. PLoS ONE 13(10): e0204965. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0204965
Norkaew T, Brown JL, Bansiddhi P, Somgird C, Thitaram C, Punyapornwithaya V, Punturee K, Vongchan P, Somboon N, Khonmee J. 2019. Influence of season, tourist activities and camp management on body condition, testicular and adrenal steroids, lipid profiles, and metabolic status in captive Asian elephant bulls in Thailand. PLoS ONE. 14(3): e0210537. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0210537