04/10/2025
𝐕 𝐊𝐨𝐧𝐠𝐫𝐞𝐬 𝐏𝐫𝐚𝐰 𝐙𝐰𝐢𝐞𝐫𝐳ą𝐭 – podsumowanie w dniu Światowego Dnia Zwierząt
3 października 2025 r. w Senacie RP odbył się V Kongres Praw Zwierząt – debata o ochronie zwierząt w Polsce. To przestrzeń spotkania ekspertów, polityków, prawników, naukowców, organizacji pozarządowych i praktyków.
Wystąpienie prof. Michała Rusinka pt. „𝐃𝐥𝐚𝐜𝐳𝐞𝐠𝐨 𝐳𝐰𝐢𝐞𝐫𝐳ę𝐭𝐚 𝐬ą 𝐠𝐨𝐫𝐬𝐳𝐞 (𝐰 𝐣ę𝐳𝐲𝐤𝐮)?” zwróciło uwagę na to, jak język („zdechł”) kształtuje nasze postrzeganie zwierząt i jak może utrwalać ich przedmiotowe traktowanie. Profesor przytoczył słowa Wisławy Szymborskiej:
„Dla naszego spokoju, śmiercią jakby płytszą
nie umierają, ale zdychają zwierzęta
tracąc – chcemy w to wierzyć – mniej czucia i świata,
schodząc – jak nam się zdaje – z mniej tragicznej sceny.”
Krótko o fragmentach poszczególnych paneli – zachęcamy jednak do obejrzenia pełnego nagrania z Kongresu.
𝟏. 𝐄𝐝𝐮𝐤𝐚𝐜𝐣𝐚 𝐣𝐚𝐤𝐨 𝐝ź𝐰𝐢𝐠𝐧𝐢𝐚 𝐳𝐦𝐢𝐚𝐧𝐲 𝐬𝐩𝐨ł𝐞𝐜𝐳𝐧𝐞𝐣
Panel prowadziła red. Agnieszka Gozdyra, która tego dnia odebrała wyróżnienie za działalność na rzecz zwierząt. Eksperci zgodnie podkreślali, że bez edukacji nie da się przełamać stereotypów i stworzyć realnych narzędzi ochrony zwierząt. W Polsce brakuje nauczania o dobrostanie zwierząt, a system oświaty wymaga zmian.
Maria Januszczyk (Prawnicy na Rzecz Zwierząt zwróciła uwagę, że funkcjonariusze i urzędnicy gminni muszą znać przepisy prawa, aby skutecznie je egzekwować. Adwokat Katarzyna Topczewska podkreśliła, że organizacje społeczne są niezbędne – wyręczają państwo, uczestnicząc w 82% interwencji związanych z odbiorem zwierząt.
𝟐. 𝐙𝐰𝐢𝐞𝐫𝐳ę𝐭𝐚 𝐰 𝐥𝐚𝐛𝐨𝐫𝐚𝐭𝐨𝐫𝐢𝐚𝐜𝐡 – czy w ogóle można mówić o ich dobrostanie? Jak wygląda praca komisji etycznych?
Panel ukazał patologie w praktyce, słabość kontroli i brak przejrzystości systemu.
𝟑. 𝐙𝐰𝐢𝐞𝐫𝐳ę𝐭𝐚 𝐳𝐚𝐥𝐞ż𝐧𝐞 𝐨𝐝 𝐜𝐳ł𝐨𝐰𝐢𝐞𝐤𝐚 – dobrostan w praktyce
Dyskusja dotyczyła zwierząt żyjących w ludzkim świecie wykorzystywanych do pracy, rehabilitacji, czy też dla rozrywki.
Dr Robert Maślak omówił sytuację zwierząt w ogrodach zoologicznych i system nadzoru nad nimi.
Monika Damec psycholożka, instruktorka jazdy konnej i hipoterapeutka mówiła o koniach jako gatunku, którego podstawowe potrzeby są często nierozumiane a wręcz zwalczane.
𝟒. 𝐏𝐫𝐳𝐞𝐦𝐢𝐞𝐬𝐳𝐜𝐳𝐚𝐧𝐢𝐞 𝐬𝐢ę 𝐳𝐰𝐢𝐞𝐫𝐳ą𝐭 𝐝𝐳𝐢𝐤𝐢𝐜𝐡 𝐚 𝐝𝐳𝐢𝐚ł𝐚𝐥𝐧𝐨ść 𝐜𝐳ł𝐨𝐰𝐢𝐞𝐤𝐚
Eksperci pokazali, jak ingerencja człowieka w środowisko wpływa na migracje, zachowania i bezpieczeństwo dzikich gatunków.
𝟓. 𝐍𝐢𝐞𝐰𝐢𝐝𝐳𝐢𝐚𝐥𝐧𝐞 𝐨𝐟𝐢𝐚𝐫𝐲 – 𝐳𝐰𝐢𝐞𝐫𝐳ę𝐭𝐚 𝐚 𝐩𝐫𝐳𝐞𝐦𝐨𝐜 𝐝𝐨𝐦𝐨𝐰𝐚
Ten panel szczególnie mocno wybrzmiał dzięki dr Julia Berg-Bajraszewska Prawnicy na Rzecz Zwierząt
Dr Barbara Błońska przedstawiła badania, z których wynika, że w 80% przypadków przemocy domowej, jeśli w rodzinie są zwierzęta, one również jej doświadczają.
Eksperci zwracali uwagę, że krzywda zwierząt często wynika nie tylko z okrucieństwa, ale także z bezradności opiekunów korzystających z pomocy społecznej.
Brak uwzględnienia zwierząt w procedurach policyjnych i sądowych sprawia, że interwencje w sprawie ludzkich ofiar przemocy pomijają zwierzęta. Postulowano stworzenie procedur komplementarnych – wobec ludzi i zwierząt jednocześnie.
𝐃𝐥𝐚𝐜𝐳𝐞𝐠𝐨 𝐭𝐨 𝐰𝐚ż𝐧𝐞?
Kongres to nie tylko wymiana poglądów, ale przede wszystkim diagnoza: co działa źle, gdzie system zawodzi i co należy poprawić. To głos ekspertów, którzy wiedzą, że każda zmiana – nawet trudna i krytykowana – jest krokiem naprzód.
V Kongres Praw Zwierząt pokazał jedno: potrzebujemy edukacji, procedur i prawa, ale przede wszystkim odwagi i współpracy. Tylko wtedy głos zwierząt stanie się naprawdę słyszalny.
Przykładem dobrych praktyk są samorządy: we Wrocławiu działa Rzecznik Prezydenta ds. Zwierząt i Społeczna Rada ds. Zwierząt, a w Krakowie powołano nowy urząd Rzecznika ds. Zwierząt, który reprezentuje ich interesy i prowadzi działania edukacyjne.
