06/01/2025
Các loại dịch phổ biến trong xoang cơ thể chó mèo
Link download file chất lượng cao https://drive.google.com/drive/folders/1tjGYl8iLHrA4BhyESRb1V8mZFo_RQ73O?usp=share_link
Đánh giá các loại dịch tích tụ trong xoang cơ thể là một công cụ rất hữu ích mà tụi mình sử dụng rất nhiều trong chẩn đoán bệnh ở thú nhỏ.
Vì sao cần chạy xét nghiệm các mẫu dịch rút ra từ các xoang cơ thể của chó mèo? Biết được đặc tính của các loại dịch, bác sỹ sẽ dựa vào cơ chế tạo dịch để có thể đưa ra các chẩn đoán phân biệt các nguyên nhân gây tụ dịch.
1. Dịch thấm
- Áp lực keo thấp từ albumin thấp → dịch đi ra từ mạch máu
- Độ trong: Trong
- Trọng lượng riêng: < 1.012
- Bạch cầu: < 1500 tế bào/μl
- Protein tổng số: < 25 g/l
- Albumin: Chiếm ưu thế
- Glucose: Bằng với lượng glucose huyết thanh hoặc 80% glucose huyết thanh
- Kiểm tra tế bào học: chủ yếu là các tế bào đơn nhân (tế bào lympho, đại thực bào và tế bào phúc mạc)
Nguyên nhân
- Bệnh gan: Giai đoạn cuối của bệnh gan
- Suy dinh dưỡng
- Rối loạn tiêu hóa và hấp thụ - bệnh lý đường ruột gây mất protein, giãn mạch bạch huyết
- Bệnh thận
- **Tăng huyết áp: chủ yếu ở người hơn là ở động vật. Khi tăng huyết áp, ở động vật, chủ yếu là dịch thấm biến đổi (dịch thấm biến đổi không tồn tại trong y khoa người)
2. Dịch thấm biến đổi
- Tăng áp lực (áp suất thủy tĩnh cao) → protein thoát ra khỏi mạch máu
- Tăng tính thấm mạch máu và/hoặc mạch bạch huyết
- Độ trong: Trong suốt-hồng
- Trọng lượng riêng cao: 1.013-1.032
- Bạch cầu: < 5000 tế bào/μl
- Protein tổng số: 25-50 g/l
- Glucose: Bằng với lượng glucose huyết thanh
Nguyên nhân
- Trong 80% trường hợp, đây là triệu chứng của suy tim sung huyết, hẹp mạch máu
- Ung thư
- Bệnh màng ngoài tim
- Viêm cơ tim
- Thuyên tắc (Hội chứng tĩnh mạch chủ trước/sau)
3. Dịch tiết
- Độ trong: Đục
- Trọng lượng riêng: > 1.032
- Bạch cầu tăng: > 5000 tế bào/μl
- Protein tổng số: > 30 g/l
- Globulin: Chiếm ưu thế
- Glucose: Giảm (vi khuẩn tiêu thụ glucose)
Ba loại dịch tiết:
- Dịch tiết nhiễm trùng (viêm) - vi khuẩn, vi-rút hoặc nấm gây viêm. Ghi nhận trong trường hợp trong Thủng ruột, vỡ áp xe ở gan hoặc tuyến tiền liệt, thủng tử cung mủ, hoại tử khu trú ruột do lồng ruột. Giảm nồng độ glucose trong nhiễm trùng do vi khuẩn
- Dịch tiết không nhiễm trùng (viêm): thủng bàng quang, túi mật hoặc viêm tụy cấp
- Bệnh tân sinh/ung thư: tế bào ung thư trong dịch, có thể có máu hoặc các đặc điểm của tình trạng viêm
4. Tràn dịch máu
- Ghi nhận trong chấn thương vỡ nội tạng (lách, gan), bất thường trong quá trình đông máu, viêm màng bao tim, nhiễm giun tim, tân sinh, biến chứng sau phẫu thuật,
Trong xét nghiệm tế bào học
- Máu tươi: kèm theo tiểu cầu, → chảy máu cấp tính, hành động nhanh
- Chảy máu kéo dài: không có tiểu cầu và có thể chứa hồng cầu đã thực bào → chảy máu mãn tính
Dù là dịch từ khoang bụng hay ngực, điều rất quan trọng là phải phân biệt chảy máu cấp tính với chảy máu mãn tính:
- Trong chảy máu cấp tính, mức hematocrit của dịch > 50% so với Hct trong máu ngoại vi
- Trong chảy máu mãn tính, mức hematocrit < 50% so với Hct trong máu ngoại vi
5. Tràn dịch dưỡng chấp
- Thường gặp ở mèo hơn ở chó. Ở chó, thường là tự phát hoặc ung thư
- Tắc/vỡ mạch bạch huyết
- Dưỡng chấp giả: lymphoma
- Độ trong: đục, trắng sữa hoặc hồng sữa
- Tỷ trọng riêng cao: > 1.032
- Bạch cầu tăng: > 3000 tế bào/μl
- Protein số cao: > 30 g/l
- Triglycerid cao: > 100 mg/dL
- Cholesterol thấp hoặc bằng cholesterol huyết thanh: < 200 mg/dl
Nguyên nhân
- Suy tim phải: Nguyên nhân phổ biến nhất ở mèo → phát hiện tràn dịch dưỡng chấp, kiểm tra tim.
- Bệnh giun tim
- Tắc nghẽn tĩnh mạch chủ
- Xoắn thùy phổi
- Các thủ thuật phẫu thuật thực hiện không đúng cách
- Viêm hạch bạch huyết và tân sinh: Điều trị bằng thuốc
6. Dịch của FIP (feline infectious peritonitis)
- Độ trong: màu vàng nhạt, có tính nhớt
- Protein số cao: > 30 g/l
- Bạch cầu: thường < 5000 tế bào/μl hoặc có thể cao hơn 5000
- Tế bào học: bạch cầu trung tính thoái hoá (có không bào trong tế bào chất), đại thực bào, nhiều protein, fibrin
BSTY Bùi Phương Anh - BSTY Huỳnh Thế Vinh
