Integracyjna Medycyna Weterynaryjna

14/06/2025

Świeżutkie badanie z maja 2025 przeprowadzone przez Department of Comparative, Diagnostic & Population Medicine, College of Veterinary Medicine, University of Florida, Gainesville, FL, United States, dotyczące miary kąta stawu kolanowego jako narzędzia oceny mięśni kulszowo-goleniowych (półścięgnistego, półbłoniastego i smukłego) pod kątem miopatii zwłóknieniowej.

Badacze wykonywali pomiary kąta wyprostu stawu kolanowego przy hiperfleksji (w nadmiernym zgięciu) stawu biodrowego. . Porównywano miary tych kątów u psów zdrowych i psów ze stwierdzoną miopatią zwłóknieniową mięśni kulszowo-goleniowych. U zdrowych psów kąt ten wynosił 147 stopni, u chorych był wyraźnie mniejszy i wynosił 109 stopni.

Wyciągnięto wnioski iż, pomiar ten może być tanim i szybkim narzędziem wstępnej oceny psów, u których objawy wskazują na możliwość miopatii zwłóknieniowej grupy kulszowo-goleniowej.

Potwierdzenie diagnozy można uzyskać wykonując badanie usg.

O szczegółach badania, metodyce i ograniczeniach, można i warto przeczytać w linku poniżej 👉

ACVSMR Journal Alert! Our diplomates on the front lines of research in Sports Medicine and Rehabilitation.

https://www.frontiersin.org/journals/veterinary-science/articles/10.3389/fvets.2025.1600602/full

08/06/2025

09/03/2025

Dlaczego punkt DU-20 nie zawsze działa u psów ?

Dla przypomnienia, jest to punkt akupunkturowy rekomendowany m.in. dla wyciszenia pacjenta. W jednym z poprzednich postów opisałam dokładniej jego neuroanatomię u człowieka i (teoretycznie) u psów.

Teoria, teorią, ale w praktyce da się zauważyć, że w przypadku jednych psów ten punkt działa jak przycisk "włącz-wyłącz" (mi najczęściej sprawdza się u psów ras duzych, o czaszkach mezocefalicznych) i silnie uspokaja a u innych nie widać jego działa nia w ogóle, a nawet zdarza się, że wydaje się drażnić pacjenta.
Być może dzieje się tak, właśnie ze względu na ogromną różnorodność kształtów czaszki u psów i położenia mózgu wewnątrz niej. Ale nie tylko.

W 2019 opublikowano artykuł pod tytułem "Znaczące różnice w neuroanatomii wśród ras psów domowych" ("Significant Neuroanatomical Variation Among Domestic Dog Breeds"; Erin E. Hecht, Jeroen B. Smaers, William D. Dunn, Marc Kent, Todd M. Preuss and David A. Gutman Journal of Neuroscience 25 September 2019, 39 (39) 7748-7758; https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.0303-19.2019).

Autorzy ocenili obrazy MRI 65 psów 33 ras i, co nie jest zaskakujące, odkryli różnice w ich neuroanatomii. Ale różnice te, nie były losowe i związane wyłącznie z inną budową czaszki, stwierdzono silną korelację z użytkowością danej rasy i jej specjalizacją taka jak: posługujące się podczas polowania głównie węchem, głównie wzrokiem, psy stróżujące czy psy do towarzystwa. Zmienność ta, jest w dużej mierze wynikiem selektywnej hodowli, a zatem spowodowana działaniami człowieka.

Dla każdej z ras, badacze porównali indeks cefaliczny (stosunek szerokości do długości czaszki) dla indeksu neurocefalicznego (stosunek maksymalnej długości wewnętrznej jamy czaszki do maksymalnej szerokości jamy czaszki). Wykazano iż, rasy dla których stoden indeksu neurocefalicznego do indeksu cefalicznego był wyższy (np, cavalier king charles spaniel, basset hound, west highland white terrier, maltańczyk) miały bardziej okrągły kształt mózgu.

W artykule opisano również 6 sieci regionalnych, związanych z różnicami w zachowaniu psa, których objętość silnie zmieniała się wraz z rasą. I tak np. sieć 1, obejmująca struktury przyśrodkowej kory przedczołowej, związana jest z układem nagrody i motywacji i może być istotna dla uczenia się i więzi z ludźmi. Z kolei sieć 3 obejmuje sieć neuronów podkorowych związanych z widzeniem, ruchem oka i poruszaniem się w przestrzeni.
Co istotne, większość sieci wykazało istotny związek z indeksem neurocefalicznym a nie z indeksem cefalicznym, co sugeruje, że zmienność morfologii mózgu wydaje się być bardziej związana z wewnętrzną morfologią jamy czaszki niż z zewnętrzną morfologią czaszkowo-twarzową. Jednak nie wszystkie sieci wykazały istotny związek z indeksem cefalicznym lub indeksem neurocefalicznym, co wskazuje, że zmienność morfologii mózgu psa jest tylko częściowo zależna od zmienności morfologii czaszki.

Choć autorzy wskazują szereg danych ograniczających przeprowadzone badania i na pewno temat jest rozwojowy, to jednak stosując akupunkturę u naszych pacjentów warto mieć te dane na uwadze.

W mojej praktyce bardzo dobrze jako punkty wyciszające sprawdzają mi się BL9 i BL10 zastosowany obustronnie. Jest to okolica bezpieczna do nakłucia ( z zachowaniem stosownej do wielkości psa głębokości wkłucia), a jednocześnie związana z prawidłowym drenażem żylnym z regionu głowy i uwolnieniem napięcia mięśni podpotylicznych i taśmy mięśniowo-powięziowej tylnej. Istnieje również hipoteza iż, pracując w tej okolicy pośrednio wpływamy na nerw błędny i układ przywspółczulny (a więc np. możemy wpłynąć zwolnienie akcji serca).

Takich zagwozdek antomiczno-akupunkturowych u zwierząt jest więcej. Jeśli macie ochotę o nich poczytać, dajcie znać w komentarzu 🤓.

ryc. pochodzi z artykułu
https://www.jneurosci.org/content/39/39/7748

02/11/2024

Układ nerwowy enteryczny (jelit) to fascynujący temat i wygląda na to, że dopiero odkrywamy niezwykle rozległe powiązania wpływu zdrowia przewodu pokarmowego na inne narządy, również mózg, a co za tym idzie zdrowie psychiczne nasze, ale i naszych zwierząt. Wiemy z dotychczasowych badań, że zaburzenia mikroflory mają wpływ na rozwój zaburzeń poznawczych u naszych pacjentów geriatrycznych.

Odkrywamy w medycynie zachodniej, należałoby dodać, ponieważ medycyna chińska znała te powiązania. Jednak my mamy obecnie możliwości zgłębiać temat z użyciem nowoczesnych metod badawczych.

Mikroflora jelitowa psów i jej wpływ na zaburzenia behawioru psów, w tym zaburzenia poznawcze (kognitywne, ch. Alzheimera) u starszych zwierząt.

Miłą niespodzianką jest ten artykuł, podsumowujący dotychczasowe badania na ten temat, napisany przez dwie autorki z Warszawskiego Wydziału Weterynarii, SGGW 🙂👌

Warto przeczytać cały artykuł tutaj:
https://www.mdpi.com/2076-2615/14/14/2048

29/10/2024

Na stronie Servicio Veterinario Carrvet, znalazłam taką fantastyczną ściągawkę z obszarów unerwianych przez poszczególne nerwy czaszkowe 👌💥

05/10/2024

Nietrzymanie moczu (tła neurogennego oraz pokastracyjne) jest jednym z bardziej wdzięcznych tematów jeśli chodzi o terapię mięśniowo-powięziową.

Osobiście wykorzystuję obecnie terapię manualną wspieraną przez elektroterapię ENF, co wg mnie daje szybsze efekty. Często dołączam też akupunkturę.

Gdy pacjent jest stabilny, zabezpieczony lekarsko-weterynaryjnie, mamy możliwośc pomóc poprzez akupunkturę, laseroterapię, elektroterapię oraz manualną pracę miorelaksacyjną, drenażową na mm. przykręgosłupowych w odcinku, w którym doszło do uszkodzenia

Gdzie działać?

👉Nietrzymanie moczu neurogenne

📌objawy z górnego motoneuronu: twardy w dotyku pęcherz moczowy, trudny do opróżnienia, pies nie może w ogóle oddać moczu lub moczy się większością zawartości pęcharza, gdy zwieracz cewki moczowej "puści" na skutek nadmiernego naporu moczu zebranego w pęcherzu.
Uszkodzenie jest pomiędzy mostem (część pnia mózgu) a odcinkiem L7 rdzenia kręgowego, najczęściej między Th3 a L7

📌objawy z dolnego motoneuronu: wiotki, trudno wyczuwalny, łatwy do opróznienia pęcherz, z którego wycieka kroplami mocz.
UWAGA: w rzadkich przypadkach gdy nerw podbrzuszny jest w stanie zapewnić wystarczające zaopatrzenie nerwowe dla cewki moczowej, pęcherz może być trudny do opróżnienia.

Uszkodzenie dotyczy odcinka krzyżowego rdzenia kręgowego, nerwów wchodzących w skład ogona końskiego, lub samego splotu miednicznego. Praca w obrębie odcinka krzyżowego może wspomóc proces zdrowienia pacjenta (zasadnicze znaczenie ma odcinek S1/S2, z którego wychodzą nerw miedniczy i sromowy unerwiające narządy miednicy).

👉nietrzymanie moczu pokastracyjne

📌prawdopodobnie ma etiologię wieloczynnikową. Pacjenci najczęściej dobrze reagują na leczenie z wykorzystaniem estrogenów lub leków poprawiających funkcje zwieracza cewki moczowej.

📌U niektórych pacjentów prawdopodobny jest wpływ samej ingerencji chirurgicznej (rodzaj zabiegu, zrostów i blizny) na nietrzymanie poczu w późniejszym okresie

📌pacjenci otyli są w grupie ryzyka. Należy wdrożyć działania wspomagające odchudzenie pacjenta (bieżnia wodna itp.).

Odnotowuję pozytywne efekty pracy z użyciem pracy manualnej, elektroterapii ENF w obrębie strukturalnie i funkcjonalnie połączonej mięśniówki: mięśnia wielodzielnego (wchodzącego w skład m. przykręgosłupowych obszaru lędźwiowego), przepony, mięśnia poprzecznego brzucha oraz mm. ogona, m. dźwigacz odbytu (stymulacja okolicy odbytu).
Bardzo dobre efekty uzyskuję stosując akupunkturę/elektroakupunkturę, m.in. Sp6/9, Kd3, Cv3/4, Bl28.

UWAGA: wszyscy pacjenci u których własciciele zgłaszają nietrzymanie moczu muszą być skonsultowani przez lekarza weterynarii. Oprócz opisanych powyżej przypadków, nietrzymanie moczu może mieć wiele różnych przyczyn, np. cukrzyca, ch. Cushinga, schorzenia nowotworowe i.in.

ryc. z
Veterinary Clinics: Small Animal Practice, Vol. 45, Issue 4, p. 769‐782

, , , , , , ,

MTT - sprzęt medyczny

22/09/2024

Bardzo ładnie przedstawione położenie kompleksu mięśnia biodrowo-lędźwiowego psa, utworzonego przez mięsień lędźwiowy większy i mięsień biodrowy na bazie obrazów tomografii komputerowej.

Na bazie tych obrazów łatwo uzmysłowić sobie na jakim obszarze oraz na jakich jeszcze strukturach powinniśmy pracować zajmując się przeciążeniami czy urazami tego kompleksu. Warto też pamiętać o o sprawdzeniu połączeń w ramach taśm mięśniowo-powięziowych.

Dla przypomnienia funkcja mięśnia biodrowo-lędźwiowego u psa to zgięcie stawu biodrowego, rotacja zewnętrzna i przywiedzenie kości udowej a także stabilizacja odcinka lędźwiowego, gdy ciężar ciała jest przeniesiony na kończyny tylne. Jest on unerwiony przez nerw udowy, mający swój początek w segmentach L4-L6.

źródło:
Can Vet J. 2019 May; 60(5): 490–494.
"Preserved limb function following subtotal iliopsoas muscle and femoral nerve resection in a dog with low grade intramuscular chondrosarcoma"
Robert Slater,corresponding author Michelle Oblak, Tanya Wright, and Arata Matsuyama
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6463772/

01/09/2024

Kompleks mięśnia biodrowo-lędźwiowego otoczony jest niezbyt chwalebną sławą, z powodu dolegliwości, które go dotyczą i objawów, które wywołują. U psów jest to często:
☝️ ból i kulawizna kończyn tylnych
☝️ ból imitujący dolegliwości dotyczące gruczołów okołoodbytowych
☝️ ból, reaktywność, przeczulica przy dotykaniu słabizny lub lędźwi
☝️ ból przy próbach oddania kału (zgięcie w tylnych odcinkach kręgosłupa pociągające z przyczep mięśnia)
☝️ niemożność zrelaksowanego położenia się na grzbiecie, kończyny pozostaja zgięte w stawach biodrowych.
☝️ 💡jest też możliwe, że przewlekłe dolegliwości związane z m. biodrowo-lędźwiowym mogą wywoływać ból trzewny. W medycynie ludzkiej opisywany jest zespół Dunbara (zespół ucisku pnia trzewnego, zespół więzadła łukowatego, median arcuate ligament syndrome; MALS). Więzadło to, jest jednym z więzadeł przepony, które pozostaje w relacji (przez ciągłość powięziową) z mięśniem lędźwiowym. Nadmierny ucisk tego więzadła na pień trzewny przechodzący przez rozwór przepony, może wywoływać niespecyficzne dolegliwości bólowe. U zwierząt opisano podobny syndrom (ryc. 2), jednak jego związek z mięsniem biodrowo-lędźwiowym nie jest znany.

🩻W przebiegu przeciążenia i zapalenia tego mięśnia u psów często dochodzi do wytworzenia zwłóknień i zwapnień na jego przyczepach. W każdym przypadku podejrzenia problemów z mięśniem biodrowo-lędźwiowym należy skierować pacjenta na specjalistyczne badanie usg. Stany zapalne mięśnia biodrowo-lędźwiowego mogą być spowodowane przeciążeniami sportowymi, kal i towarzyszyć schorzeniom stawów biodrowych i kolanowych.

W leczeniu ważna jest erapia miejscowa przyczepów (fala uderzeniowa, TECAR, ENF), jak i terapia wszystkich okolic powiązanych z mięsniem biodrowo lędźwiowym.

Ja osobiście zaczynam od rozluźnienia i działania przeciwzapalnego w obrębie mięśni przykręgoslupowych tylnego odcinka TH, L oraz mm. otaczających staw biodrowych, tak aby nie powodować niepotrzebnego bólu w kolejnym etapie, tj. dotarciu do samego m. biodrowo-lędźwiowego. Przy współistnieniu przeczulicy, znakomicie sprawdza się program drenażu głębokiego ENF .

Polska

ryc. anatomiczna z "Miller's Anatomy of the Dog, 4th Ed." Evans, de Lahunta, Elsevier 2013

24/08/2024

🔎Rzut oka na lokalizację anatomiczną GV20 i kilku pozostałych punktów wzdłuż meridianu GV (kolorowe ryc. człowiek, MRI proj.strzałkowa: pies).

🧠Okolica GV20 jest unerwiana przez nerw czaszkowy V (nerw trójdzielny oraz nerwy z odcinka szyjnego C2 i C3 (m. in. n. potyliczny mniejszy i większy).

🧠Podrażnienie nerwu trójdzielnego jest jednym z głównych powodów bólu w obrębie głowy i twarzy.

🧠Tłumaczy to zastosowanie punktu DU20 w neuralgii n. trójdzielnego oraz bólach głowy oraz innych zaburzeniach kompleksu trójdzielno-szyjnego (trigeminocervical complex), które spowodowane są często przez problemy stawu skroniowo-żuchwowego, przewodu słuchowego zewnętrznego lub zwyrodnienia odcinka szyjnego.

🧠Bóle zębów oraz zaburzenia mechaniki stawu skroniowo-żuchowego mogą generować bodźce nocyceptywne, którę będą zwiększać sensytyzację dróg nerwowych obszaru uszno-czołowego, prowadząc do mimowolnych drżeń, np. obszaru głowy a nawet zaburzeń równowagi i zaburzeń chodu.

💡Pamiętacie psiaki z drżeniem głowy spowodowanym bólem zębów ?

🧠Obszar meridianu GV jest też obszarem o bogatym unaczynieniu, sąsiaduje z przednią zatoką strzałkową, która drenuje boczne powierzchnie przednich półkul mózgowych. Tu w największej ilości uchodzą ziarnistości pajęczynówkowe, w których zachodzi proces wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego z przestrzeni podpajęczynówkowej do systameu krwionośnego.

Fizjologicznie proces ten chroni przed narastaniem nadmiernego ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Ryciny/zdjęcia:
Nanda G. Robinson " Interactive Medical Acupuncture Anatomy" Tenton Newmedia 2016
https://vanat.ahc.umn.edu/ Canine Brain MRI Atlas

17/08/2024

Skoro rozmawiamy o stresie, to zaproponuję bardzo ciekawy i w mojej opinii dobrze uspokajający większość pacjentów punkt akupunkturowy/akupresurowy Du20 (punkt Sto Spotkań, ang. GV20, Governor Vessel 20).

Du20 jest punktem Merdianu Zarządzającego, jednego z ośmiu Meridianów Nadzwyczajnych. Jest to jeden z meridianów, który pośredniczy między mózgiem a Sercem (siedzibą ducha). Jest to też punkt morza szpiku. Wiele z punktów tego naczynia jest używane w zaburzeniach psychoemocjonalnych.

Zanim o samych funkcjach, parę o słów o patogenie Wiatru wg TCM. Może być to Wiatr rozumiany dosłownie, jako czynnik pogodowy zewnętrzny. Natomiast Wiatr wewnętrzny jest efektem zaburzeń w samym organiźmie. Wiatr, jest patogenem typu yang, silnie zaburzającym harmonię w organiźmie: Wiatr z jednej strony wprawia w ruch, ale z drugiej może powodować chaos. Wszelkie tiki, drżenia, zawroty głowy, bóle głowy kojarzone są z Wewnętrznym Wiatem. U pacjenta może to skutkować rozdrażnieniem, przerażeniem, zachowaniem maniakalnym.

Du20 znajduje się na samym czubku głowy, najbardziej yang miejscu w ciele, a w związku z tym ma wpływ zarówno na zsyłanie nadmiarowego yang, jak i unoszenia niedoborowego yang. Jego funkcją jako punktu morza szpiku jest odżwyianie mózgu. Jako punkt pośredniczący między mózgiem i Sercem używanych jest w zaburzacniach ducha i serca: paliptacje z przerażenia, słaba pamięc (zaburzenia kognitywne (?)), dezorientacja.

U psów i kotów, punkt ten znajduje się na czubku głowy, w połowie linii poprowadzonej od kanałów zewnętrznych ucha. Możemy też zblizyć do siebie końcówki uszu zwierzaka i poprowadzić od nich linie prostopadłą w dół. Wyznaczy ona punkt Du20.

Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie psy i koty lubią dotykanie tej okolicy. Dla niektórych może być to zachowanie dominacyjne. Małym trikiem może być przejście do tego punktu, poczynając od głaskania boku szyi (jedna z okolic nerwu błędnego), następnie poprzez grzbiet szyi i do punktu Du20.
Jeśli jednak zwierzak nie zyczy sobie dotykania w tej okolicy mozna wykorzystać inne punkty.

Pamiętajmy też, że akupunktura nie jest prostym zbiorem recepturowym punktów. Dlatego też, dany punkt nie zawsze wywrze oczekiwane działanie. Dlaczego? Po prostu objawy pacjenta mogą być spowodowane różne zaburzenia i mogą wymagać użycia innych punktów. Dlatego sesja akupunktury poprzedzana jest diagnostyką wg TCM (oglądanie pacjenta, wywiad, badanie pulsu, badanie języka).

15/08/2024

Gdy trafiają do nas pacjenci po przejściach, w stanie stresu przewlekłego, koniecznie musimy zadbać o ich dobrostan psychiczny. Możemy i powinniśmy tych pacjentów wspomagać w dochodzeniu do lepszego zdrowia, pamiętając o tym, że:

🧠🫀Ciało i umysł są jednością. Organizm posiada wewnętrzne mechanizmy samoleczenia. Forma i funkcja są współzależne.

Mamy do tego znakomite narzędzia:
👉akupresurę, laseropunkturę i akupunkturę
👉terapię manualną/powięziową, a tu m.in. pracę z tzw. "zbroją ciała" (ang. "body armour"), pracę na przeponie, w polach nerwu błędnego, na głowie czy na kości krzyżowej, pracę w rytmie oddechu psa/kota
👉terapię ENF i inne formy fizykoterapii (np. terapie tecar, laseroterapię)
👉masaż
👉terapia ruchem

W poprzednim poście opisywałam fizjologiczny przebieg reakcji stresowej.

☝️U pacjentów w stanie stresu przewlekłego dochodzi do skutków ubocznych przewlekłego działania kortyzolu i innych hormonów oraz neuroprzekaźników wydzialanych na skutek stresu: syndromu "wyczerpania nadnerczy" (w medycynie chińskiej będzie to m.in. "wyczerpanie energii Qi Nerek"), zaburzeń odporności (zarówno spadku odporności, jak i sklonności do chorób autoimmunologicznych), zaburzeń rozrodu, chorób psychosomatycznych, hipersensytyzacji, zaburzeń snu i kognitywnych, aż do problemów psychicznych (agresja lub lęk).

☝️Często zatem stan przewlekłego stresu odnajdziemy jako czynnik zakłócający zdrowienie u zwierząt z przewlekłymi chorobami układu pokarmowego, szczególnie o podłożu autoimmunologicznym (IBD), z chorobami układu ruchu (hipersensytyzacje, "body armour"), chorobami nowotworowymi i innymi chorobami przebiegającymi z bólem, np. przewlekłym zapaleniem trzustki z zaostrzeniami.

💡🙌Włączając opisane wyżej terapie, odpowiednio dobrane dla danego pacjenta, dążymy do przerwania "koła reakcji stresowej", co może okazać się dla naszego pacjenta kluczowe.

Angażując się w terapię naszych pacjentów, nie zapominajmy o sobie, dbajmy o swój komfort psychiczny i dobre samopoczucie 🧘‍♀️

13/08/2024

Stres, a dokładniej stres przewlekły u zwierząt, ma ogromne znaczenie dla ich psychiki, samopoczucia i zachowania. Sprzyja rozwojowi chorób, pogarsza ich przebieg a nawet prowadzi do większej śmiertelności.

My, jako lekarze i fizjoterapeuci zwierząt, mamy wpływ na obniżenie stresu u zwierząt, poprawę ich komfortu zycia i zdrowia.

W 2023 opublikowano ciekawe badanie na temat pomiaru poziomu kortyzolu, hormonu wydzielanego intensywnie w odpowiedzi na stres, u zwierząt udomowionych, zwierząt dzikich wolnożyjacych i zwierząt dzikich pozostających w zamknięciu (zoo). Kortyzol badano w próbkach kału, a więc badanie nie było obarczone błędem spowodowanym stresem zwierzęcia, jak to ma miejsce przy pobieraniu krwi.

Zanim jednak o samym badaniu, proponuję krótkie przypomnienie przebiegu reakcji stresowej (Rysunek).

W wyniku zadziałania STRESORA: bodźca wewnętrznego (bodziec psychologiczny, ból) lub zewnętrznego (bodziec fizyczny, zagrożenie, nagła zmiana warunków pogodowych), zostaną uruchomione dwie ścieżki reakcji, szybsza i wolniejsza. Ich celem jest walka lub ucieczka (FIGHT or FLIGHT). Istnieje jeszcze trzecia droga FREEZE (zamarcie w bezruchu), ale o tym innym razem.

🏃Szybka droga to bezpośrednia reakcja układu współczulnego, która w efekcie spowoduje wyrzut z rdzenia nadnerczy adrenaliny i noradrenaliny, oraz bezpośrednie wydzielanie noradrenaliny przez włókna współczulne. Jest to oś współczulno-nadnerczowa; SAM (ang. sympathetic-adreno-medullar axis).

🏃Noradrenalina wiąże się z receptorami α-1, α-2 i α-3 oraz w mniejszym stopniu z receptorami β, a adrenalina m.in. z receptorami β-1, β-2, β-3. Receptory te znajdują się w większości tkanek naszego ciała, a szczególnie w komórkach mięsni gładkich, mięsnia sercowego, narządów wewnętrznych.

🏃Aktywacja osi SAM i subtelna gra pomiędzy efektem działania na receptory α i β, powoduje wzrost akcji serca, ciśnienia krwi, rozszerzenie oskrzeli, wzrost glikolizy i glukoneogenezy w wątrobie (zwiększenie ilości glukozy), wzrost przepływu krwi do mięśni. Natomiast zmniejszeniu ulega dopływ krwi do przewodu pokarmowego (ograniczenie niepotrzebnych w momencie walki lub ucieczki procesów trawienia).

🏃Dochodzi też do wzrostu kognitywności, czujności oraz analgezji.

🚶Nieco wolniejsza oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, HPA (Hypothalamic-Pituitary-Adrenal axis) ma ogromne znaczenie dla zahcowania hoemostazy organizmu w sytuacji stresowej, czyli utrzymania jego wszystkich funkcji w dobrym stanie.

🚶Aktywacje osi rozpoczyna uwolnienie w jądrach porzykomorowych PODWZGÓRZA hormonu kortykoliberyny (CRH)

🚶 CRH stymuluje produkcje i wydzielanie hormonu kortykotropowego ACTH w PRZYSADCE i jego wydzielanie do krwi

🚶ACTH indukuje szereg złozonych procesów prowadzących do zwiększenia produkcji cholesterolu, niezbędnego w wytwarzaniu hormonów steroidowych

🚶ACTH stymuluje KORĘ NADNERCZY do produkcji kortykosteroidów, mineralokortykoidów i androgenów. Najważniejszym z kortykosteroidów u ssaków (poza gryzoniami) jest kortyzol.

🚶Kortyzol wiąże się z receptorami wewnątrzkomórkowymi i ten kompleks zapoczątkowuje reakcje takie jak, m.in.

👉katabolizm węglowodanów, białek, lipidów
👉zahamowanie cytokin prozapalnych (działanie przeciwzapalne)
👉działanie immunosupresyjne
👉stymulacja wytwarzania glukozy i hamowanie jej zużycia na obwodzie (zmniejszony wychwyt glukozy przez mięśnie i zwiększone zużycie białek mięsniowych)
👉na skutek oddziaływania na komórki trzustki dochodzi do spadku poziomu insuliny i wzrostu glukagonu
👉na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego kortyzol hamuje wydzielanie CRH i ACTH

Działanie obu osi pozwala na szybkie udostępnienie żródła energii jakim jest glukoza, przygotowania organizmu do szybkiej reakcji walki lub ucieczki (dostarczenie wiekszej ilości krwi do mięśni kończyn, przyśpieszenie akcji serca, zwiększenie czujności) oraz ograniczenie zbędnych w tym momencie procesów (trawienie).

Co sie jednak dzieje,gdy organizm narażony jest na stres chroniczny ?🤔