10/05/2024
Kilka słów o potrzebach gatunkowych kota 🐈
POTRZEBY GATUNKOWE KOTA
Kot od zawsze kojarzy się z tym, że jest samowystarczalny, chadza własnymi ścieżkami i że najchętniej by tylko spał, jadł i rozkopywał żwirek w kuwecie… Kot wolnobytujący rzeczywiście jest samowystarczalny, ale ten którego przygarnęliśmy pod swój dach niemal całkowicie zależny jest od opiekuna, na którym spoczywa obowiązek zaspokojenia potrzeb gatunkowych swojego pupila, aby po prostu kot mógł CZUĆ SIĘ KOTEM 🐈⬛. Zapewnienie schronienia, pełnego brzuszka czy miziania to niezwykle ważne elementy, ale niestety to za mało aby kot był szczęśliwy 😼.
System potrzeb gatunkowych kota jest dość rozbudowany, są to potrzeby zarówno fizyczne, jak i emocjonalne, jedne są bardziej oczywiste a inne mniej - dlatego w dzisiejszym poście chciałabym je skrótowo przedstawić, a w kolejnych nieco szerzej opisać i zgłębić o co w ogóle chodzi 🙀.
1. JEDZENIE 🥩🍗🍖🐟
Kot jest stuprocentowym mięsożercą, dlatego powinien spożywać wyłącznie mokrą karmę z jak największą zawartością mięsa (powyżej 60%) oraz podrobów. Wszelkie składniki pochodzenia roślinnego powinny być wyeliminowane z diety kota, ponieważ są szkodliwe (np. zboża mogą doprowadzić do cukrzycy) – chyba, że lekarz weterynarii czy zoodietetyk zaleci inaczej.
Żołądek kota przystosowany jest do spożywania częstych, ale małych posiłków – w warunkach domowych optymalnie jest podawać kotu 5-6 posiłków dziennie. Jedzenie powinno mieć temperaturę pokojową lub być nieco podgrzane.
Miska z jedzeniem powinna być oddalona od miski w wodą oraz od kuwety
2. PICIE 💦
Zapotrzebowanie na wodę w naturze zaspokajane jest wraz z krwią ofiary, dlatego koty dość rzadko odczuwają pragnienie i przeważnie w warunkach domowych spożywają za mało wody. Można ją dolewać do mokrej karmy oraz porozstawiać w kilku miskach w różnych częściach domu (często jest tak, że kot napije się wody tylko dlatego, że natrafił się na nią robiąc obchód po domu) i codziennie wymieniać.
Kot może odmówić napicia się wody, która przejdzie zapachem jedzenia czy odchodów, dlatego miski z wodą powinny być oddalone od miski z jedzeniem oraz od kuwety.
3. ODDAWANIE MOCZU I KAŁU 🚾
Kuweta jest dla kota niemal świętością… Powinna być ustawiona w ustronnym miejscu, ale jednak z możliwością obserwacji otoczenia w trakcie załatwiania się. Powinna też być duża (na długość półtora kota oraz szerokość jednego kota), by kot mógł swobodnie wyprostować ogon oraz wypełniona takim żwirkiem, który preferuje kot (pellet, bentonit, kukurydziany; raczej nie silikonowy i nie zapachowy) na wysokość 3-5 cm. Warto by były przynajmniej dwie kuwety (w naturze koty m oddają mocz i kał w różnych miejscach), które należy czyścić przynajmniej dwa razy dziennie.
4. SEN I ODPOCZYNEK 💤🛏️
Koty większą część doby przesypiają lub odpoczywają, ale na pewno nie wynika to z ich lenistwa – powiedziałabym, że jest to jedna ze strategii przetrwania, ale o tym innym razem.
Najlepiej byłoby zapewnić kotu kilka miejsc, w których nikt nie będzie go niepokoił podczas sjesty. Mogą to być miękkie legowiska, jednak zazwyczaj on sam wybiera miejsce, które najbardziej mu odpowiada. Preferowane miejsca snu i odpoczynku zmieniają się co jakiś czas.
5. PIELĘGNACJA 🚿
Koty spędzają nawet 30% okresu aktywności na pielęgnacji ciała. Z jednej strony są to zabiegi mające na celu zmycie kurzu i wszelkich zabrudzeń czy zapachów, a z drugiej strony służą one eliminacji pasożytów zewnętrznych. Z kolei drapanie pazurami ma dwojakie znacznie – z jednej strony służy higienie, a z drugiej strony jest to znakowanie terenu.
6. KOMUNIKACJA ☎️📣
Koty komunikują się ze sobą na wiele różnych sposobów, które dla człowieka często są niedostrzegalne albo niezrozumiałe. W kontaktach między sobą najistotniejszy wydaje się być zapach (znakowanie pazurami, policzkami, moczem i kałem) oraz mowa ciała (ważna jest postawa całego ciała, a nie tylko np. położenie uszu). Rzadko kiedy koty wykorzystują sygnały dźwiękowe (z wyjątkiem porozumiewania się matki z kociętami czy np.do samoobrony), by ze sobą „porozmawiać”.
Miauczenie wykształciło się u kotów w celu porozumiewania się z człowiekiem (np. wymuszanie uwagi czy jedzenia) i zazwyczaj jest tak, że słysząc ton i długość miauknięcia, opiekun wie o co kotu chodzi.
7. ZNAKOWANIE
Znakowanie służy przede wszystkim sygnalizowaniu innym osobnikom, że ja tu jestem i to jest moje terytorium). Koty znakują moczem, kałem (dość rzadko), pazurami, pyszczkiem i całym ciałem. W środowisku naturalnym znakowanie moczem i kałem w różnych miejscach jest naturalnym zachowaniem, jednak w warunkach domowych powinno odbywać się wyłącznie do kuwety.
Ocieranie się o różne obiekty, o ludzi i inne koty oraz drapanie służy pozostawianiu swojego zapachu (feromony), dzięki czemu te obiekty i partnerzy stają się kotu znane, rozpoznawalne i dają mu poczucie bezpieczeństwa.
Odnośnie samego drapania, warto zapewnić mruczkom różne rodzaje drapaków (pionowe, poziome, pochyłe, kartonowe, sizalowe), ustawionych w różnych częściach domu, dzięki czemu zapobiegnie się niszczeniu np. mebli.
8. EKSPLORACJA 🛍️🏘️
Zapewnienie kotu możliwości eksploracji nowych rzeczy (zakupy, kartony, siatki, meble itp.) lub np. rzadko udostępnianych pomieszczeń (strych, piwnica) stanowi ważne urozmaicenie środowiska i pomaga zaspokoić kocie zmysły (głównie węch, poprzez który koty poznają świat) i ciekawość. Eksploracja jest też częścią patrolowania swojego terytorium i może być elementem zachowania łowieckiego.
9. ZACHOWANIA ŁOWIECKI 🐁🐭
Kot jest drapieżnikiem, co oznacza że musi polować, aby jeść. Instynkt łowiecki jest tak silnie zachowany, że nawet domowy mruczek potrafi polować, a potrzeba czajenia się, namierzania ofiary i jej zabicie nie zawsze jest podyktowana głodem (co widać np. gdy mucha wleci do domu). W naturze koty polują nawet kilkadziesiąt razy na dobę! Dlatego w warunkach domowych ważne jest, aby zabawa była zgodna z tzw. łańcuchem łowieckim.
10. WSKAKIWANIE NA PODWYŻSZENIA 🪑🪜
Obserwacja otoczenia z wysokości daje kotu poczucie bezpieczeństwa i kontroli (kot ma zakodowaną potrzebę ucieczki w górę), pozwala więcej widzieć oraz daje ewentualną przewagę nad przeciwnikiem. M Dlatego niezwykle ważne jest by zapewnić mruczkowi wysoki drapak oraz dostęp do szaf czy półek umieszczonych na różnych wysokościach.
11. WIĘZI SPOŁECZNE 🙎♀️🐈
Uważa się, że kot jest „fakultatywnie społeczny”, czyli wykazuje zachowania społeczne, potrafi budować silne więzi z innymi zwierzętami oraz z człowiekiem, jednak towarzystwo nie jest mu potrzebne do przeżycia.
System społeczny kota jest dość skomplikowany i płynny, ale warto podkreślić, że z pewnością system ten nie jest oparty na hierarchii (czyli nie ma czegoś takiego jak kot dominujący, samiec alfa itp.). Oczywiście jest to też sprawa osobnicza, jeden kot już zawsze będzie musiał być jedynakiem, zaś inne będą spały ze sobą i wzajemnie wylizywały się. Jedne koty da się oswoić, inne nie. Jedne koty będą chciały bawić się z człowiekiem, inne będą wolały pieszczoty, a jeszcze innym wystarczy przebywanie w tym samym pomieszczeniu.
Podsumowując można powiedzieć, że najbardziej ogólną potrzebą kota jest odpowiednia organizacja przestrzeni (osobna do jedzenia, picia, wydalania, odpoczynku i aktywności). Należy zapewnić mu pełnowartościowe pożywienie, aktywność i nie przeszkadzać, gdy odpoczywa czy śpi oraz podarować mu trochę naszej uwagi. Dopiero wtedy kot będzie szczęśliwy, zdrowy, nie będzie musiał się o nic martwić czyli osiągnie pełną harmonię w swoim życiu (tzw. dobrostan).
A na koniec zachęcam do zadawania pytań w komentarzach lub podzielenia się swoimi spostrzeżeniami o potrzebach kota, którego macie pod swoim dachem.
Joanna Grębosz-Stopa
Zoopsycholog/behawiorysta koci
