14/02/2025
🔸️Wszyscy wiemy, że to ten pan z rękawem. Ten gość od gryzienia. Że bez niego nie ma treningu obrony. Że do niego się jeździ, nieraz daleko. Ale kim on właściwie jest? Kim jest pozorant?
⏩KUMPEL DO ZABAWY. Jedną z głównych ról pozoranta jest pokazanie psu, że zabawa rękawem jest fajna. Bez względu na poziom aspiracji i możliwości nieodzownym elementem obrony jest gryzienie, a to w pewnej części – przynajmniej tak być powinno – nic innego niż zabawa w przeciąganie, tyle że stroną zabawy jest obcy facet, a zabawką duży rękaw. Pozorant jest więc tą osobą, która powinna wiedzieć, jak zachęcić do tego psa i jak robić to tak, by pies miał z tego jak największą frajdę. Pies powinien lubić bawić się z pozorantem, cieszyć się gryzieniem i o nie zabiegać. Pamiętacie, jak podnieceni czekaliście, aż kolega wyjdzie po lekcjach z piłką i będziecie mogli wreszcie zagrać? Albo koleżanka z gumą? Albo jak nie mogliście się doczekać, żeby wpaść do znajomka na komputer? To właśnie byli kumple do zabawy, jak pozorant.
⏩Ale jeśli zawsze jest fajnie, to nigdy nie jest fajnie. Jeśli cały czas wygrywasz w piłę do zera albo z przymkniętymi oczami rozwalasz innych na komputerze, to gra zaczyna się nudzić. I coś jeszcze – nie rozwijasz się. By się rozwinąć w grze, potrzebujesz wyzwania. A takie wyzwanie może zapewnić RYWAL. Przekładając to na obronę – zabawa z pozorantem nie może być wieczną zabawą; musi być również rywalizacją. Pozorant musi więc wcielić się w rolę rywala, odpowiednio dobierając trudność do poziomu umiejętności psa. Ma być na tyle trudno, żeby pies musiał podjąć wysiłek – ale tylko taki, który podjąć jest w stanie. Dzięki temu pies uczy się, że musi się angażować, że musi dać z siebie dużo. Ale uczy się też, że ten wysiłek coś mu przynosi. Dzięki temu zyskuje poczucie sprawczości, a to jedna z najpotężniejszych nagród i motywatorów w przyrodzie.
⏩Ale czasem obrona nie może ograniczyć się do zabawy ani nawet rywalizacji. Nieraz musi być – z punktu widzenia psa – walką na serio. Bądź to dlatego, że stawiamy przed psem wymogi pracy na najwyższym poziomie, do którego może do doprowadzić praca z wykorzystaniem popędu obrończego; bądź to dlatego, że pies jest z natury niepewny i KAŻDA praca w obronie będzie u niego wzbudzać poczucie zagrożenia go w jego jestestwie. Tym samym pozorant musi być dla psa WROGIEM: musi wiedzieć, jak zachować się w tej roli, i – co ważniejsze! – musi rozpoznać, kiedy sytuacja (pies!) go w tej roli stawia. Musi więc umieć zachowywać się podejrzanie dla psa, ale zarazem niepewnie, żeby nagrodzić swoim przestrachem i niepewnością każdą ofensywną (to pewne uproszczenie, ale nie wchodźmy w szczegóły) reakcję psa. W ten sposób pies przekonuje się, że choć początkowo się bał, to ostatecznie okazuje się silniejszy od tego podejrzanego typka.
⏩Ostatecznie pozorant musi więc być AKTOREM, który płynnie przechodzi między tymi rolami w miarę potrzeby. I – jak dobry aktor – realnie WZBUDZA w sobie odnośne emocje: radość z zabawy, chęć walki i rywalizacji, próbę zagrożenia psu i pokazanie, że się go boi. Musi umieć dobrać SKALĘ tych emocji: wysoką, gdy pies czuje się pewnie w zabawie; niską, gdy pies jest niepewny i ekspresyjność może go przytłoczyć; i płynnie zmieniać ten poziom, tak jak płynnie zmienia się sytuacja na placu.
⏩A gdy pies już wszystko umie i przygotowuje się do startu, potrzebuje kogoś, na kim SIĘ SPRAWDZI i ROZWINIE swoje umiejętności w sytuacji walki. U boksera to będzie sparing w ringu, u psa schemat ćwiczeń na placu. Pozorant musi więc być SPARINGPARTNEREM. Dobry sparingpartner musi dostosować się do ćwiczącego: podłożyć mu się, by dodać wiary w siebie; docisnąć, by zmusić do wysiłku; udawać styl przyszłego rywala; walczyć z odwrotnej pozycji (czy Waszemu pozorantowi zdarzyło się zakładać rękaw na prawą rękę?); umieć sparować lekko i na serio; odróżnić, kiedy potrzebne jest jedno, a kiedy drugie, i płynnie to zmieniać.
⏩I wreszcie pozorant jest NAUCZYCIELEM. To jego najważniejsza rola, bo nadbudowuje się nad wszystkimi pozostałymi. To rola, z której nigdy nie wolno mu wyjść. Jako kumpel, rywal, wróg czy sparingpartner pozorant cały czas musi pamiętać, że jego zadaniem jest UCZENIE psa. A uczenie zakłada przychylność – dobry nauczyciel zawsze stoi po stronie ucznia, chce dla niego jak najlepiej. Dlatego pozorant powinien przede wszystkim lubić psy lub przynajmniej lubić tego konkretnego psa, z którym akurat pracuje. Nie zawsze jest to łatwe – wiadomo, dopasowanie charakterów to coś, co zachodzi nie tylko pomiędzy ludźmi, lecz również pomiędzy ludźmi i psami. Ale od tego też pozorant jest aktorem – powinien przynajmniej wzbudzić w sobie uczucia sympatii wobec mniej lubianego psa. I to właśnie jest jego najważniejsze zadanie – czuć sympatię. Nie wrogość – jak się często zalecało i wciąż jeszcze zaleca, gdy pozorant ma wydobyć z psa agresję. Zwłaszcza wtedy, gdy pies widzi w pozorancie zagrożenie – jak mało kiedy indziej – pozorant ma być dla psa życzliwym nauczycielem.
Ośrodek Tresury Psów Aport II prowadzi szkolenie z zakresu posłuszeństwa i obrony.
