09/07/2025
W dyskusjach o relacji człowieka z psem często mylimy dwa pojęcia - uczłowieczanie (antropomorfizację) z uznaniem podmiotowości.
Antropomorfizacja to przypisywanie nie-ludzkim istotom ludzkich cech psychicznych, intencji i sposobów rozumowania. W kontekście zwierząt polega na interpretowaniu ich zachowań przez filtr ludzkiej kultury i emocjonalności.
Uznanie podmiotowości to jednak coś zupełnie innego. Oznacza uznanie, że zwierzę jest istotą czującą, zdolną do odczuwania emocji, doświadczania stresu, potrzeb społecznych, a także wyrażania granic i preferencji. To nie przypisywanie mu człowieczeństwa, ale szacunek dla jego własnej, biologicznie uwarunkowanej perspektywy.
Psy, posiadają układ limbiczny umożliwiający odczuwanie emocji, takich jak strach, frustracja, radość, przywiązanie czy ciekawość. Pomimo, że zwykle ich nie słuchamy komunikują się jasno i konsekwentnie. Mają zdolność uczenia się poprzez obserwację, przewidywania skutków, budowania silnych relacji, przeżywają smutek po stracie kogoś bliskiego.
Uznanie psa za istotę posiadającą własne doświadczenie świata nie jest zatem sentymentalizmem, tylko obowiązkiem etycznym i poznawczym. Nie trzeba go uczłowieczać, by dać mu prawo do bycia kimś więcej niż tylko narzędziem posłuszeństwa.
I jeszcze jeden istotny aspekt tzw. opacznie pojmowana dbałość.
Psy to nie przedmioty troski tylko podmioty z własnymi interesami. Niestety, często uznajemy je wyłącznie za istoty, które należy chronić, ale nie mające nic do powiedzenia o własnym życiu. To co powinniśmy zrobić to uznać ich sprawczość, tożsamość i prawo do bycia wysłuchanym.
Nadrzędną sprawą jest zobaczenie w nich kogoś, a nie czegoś.
Podmiotowość nie wymaga ludzkich zdolności poznawczych.
Psy nie muszą mówić ani rozumieć zasad logiki formalnej, by mieć prawo do uznania ich doświadczeń jako realnych i ważnych.
Ten tekst dedykuję husky Likusowi.
Załączam też cytat z ważnej dla mnie książki "Zoopolis"
„Zwierzęta udomowione nie są dzikimi innymi ani biernymi zależnymi. Są współtwórcami naszej wspólnej społeczności. One przystosowały się do życia z nami, a my z nimi. Ta relacja pociąga za sobą obowiązek sprawiedliwości, a nie tylko dobroczynności.”
Duch Leona - Fundacja inna niż wszystkie.
Wesprzyj, nie czekaj: https://duchleona.pl/darowizny
BLIK 607 941 197
Nr konta: 81 1090 2792 0000 0001 2332 8499
PayPal: [email protected]
IBAN: PL81 1090 2792 0000 0001 2332 8499 SWIFT:WBKPPLPP
Adopcje wirtualne: https://duchleona.pl/adopcja-wirtualna
Sklepik Ducha: https://duchleona.shop/
Zostań Patronem: https://patronite.pl/fundacjaduchleona
Kontakt w sprawie adopcji: 607 94 11 97 https://vod.duchleona.pl/
