26/05/2025
Ostatnio moje wizyty u klientów obfitują o weterynaryjne diagnozy jakimi jest SZPAT
Właściciele koni często nie do końca mają wiedzę na temat tego schorzenia, dopiero zaczynają się wgryzać w temat i nierzadko pierwsze co czują to przerażenie, że koń jest już obciążony zwyrodnieniem do końca życie - i tak też jest - szpat nie zniknie niestety, ale da się z nim żyć i nawet sprawnie funkcjonować :)
Sama mam konia ze szpatem, więc wiem jak to bywa w codziennym funkcjonowaniu i w treningu.
Wychodzę Wam na przeciw z tym tematem i może komuś zrobi się troszkę lżej na serduchu jak poczyta co można a czego nie można u koni ze szpatem.
Szpat u koni – jak wspierać konia fizjoterapeutycznie i treningowo? 🔶
Szpat to zwyrodnieniowa choroba stawów skokowych, która dotyka wiele koni – szczególnie tych starszych lub intensywnie użytkowanych. Jednak dość często szpaty diagnozowane są u koni młodych, które np. były poddane złej zajazdce (za szybko, z za dużym obciążeniem), Diagnoza nie musi oznaczać końca aktywności konia, ale wymaga świadomego podejścia, zarówno fizjoterapeutycznego, jak i treningowego. 🐎
🧡 Ważne jest zrozumienie, co dzieje się w organizmie konia
Szpat to proces zapalno-zwyrodnieniowy obejmujący najczęściej dolne stawy rzędu skokowego. Ból i ograniczenie ruchomości mogą prowadzić do kompensacji, napięć w innych partiach ciała, a w dłuższej perspektywie – do kolejnych przeciążeń.
Objawy szpatu u koni – na co zwracać uwagę?
🟠 Początkowa faza (stadium zapalne i kompensacyjne):
• 🔹 Sztywność ruchów, szczególnie po odpoczynku („rozchodzenie się” konia)
• 🔹 Niechęć do zginania kończyn tylnych – np. trudności przy podawaniu nóg kowalowi
• 🔹 Problemy z ustawieniem zadu pod siebie, trudność w podstawieniu zadu
• 🔹 Skracanie wykroku w kłusie lub nierówny ruch
• 🔹 Delikatne kulawizny, które mogą znikać po rozgrzaniu
• 🔹 Unikanie pracy na zakrętach, w galopie lub przy zmianie kierunku
• 🔹 Zmiana temperamentu – koń staje się drażliwy, mniej chętny do pracy
🔴 Faza przewlekła (stadium zwyrodnieniowe i zesztywniające):
• 🔸 Wyraźna sztywność, szczególnie po dłuższym postoju lub w zimne dni
• 🔸 Utrwalona kulawizna, nasilająca się przy pracy na twardym podłożu
• 🔸 Widoczne zaniki mięśni w okolicy zadu z powodu odciążania kończyny
• 🔸 Koń opiera się pracy, może przestawać chcieć galopować lub cofać
• 🔸 Zespolenie stawu (ankyloza) – ból może się zmniejszyć, ale ruchomość spada
• 🔸 Czasem można wyczuć lub zobaczyć zgrubienie w okolicy stawu skokowego
• 🔸 Pogorszenie komfortu życia, koń unika ruchu, więcej leży, bywa apatyczny
👀 Warto pamiętać, że objawy szpatu mogą być subtelne i rozwijać się powoli, dlatego tak ważna jest regularna obserwacja konia oraz konsultacje z weterynarzem i fizjoterapeutą.
Wczesna diagnoza + odpowiednie postępowanie = większy komfort życia konia przez długie lata! 🐴💚
Jak zdiagnozować?
- wizyta weterynarza i zdjęcia rtg, próby zginania nie zawsze dają dobre diagnozy (w przypadku mojego konia tak właśnie było)
💊Dostępne sposoby leczenia to:
😎kucie ortopedyczne, które odciąży staw objęty zwyrodnieniem
😎leki przeciwzapalne i przeciwbólowe
😎ostrzykiwanie stawu — np. iniekcje z kwasu hialuronowego. Należy uważać na iniekcje ze sterydów, które mogą niszczyć chrząstkę stawową.
😎korzystanie z usług fizjoterapeuty dla koni (zabiegi laserem, ultradźwięki, magnetoterapia)-ZDECYDOWANIE POLECAM
😎terapia falami uderzeniowymi
😎zabieg chirurgiczny (artrodeza, przecięcie ścięgna szpatowego, w skrajnych przypadkach — przecięcie nerwów, tzw. odnerwienie).
🔸 Fizjoterapia konia ze szpatem – co można zrobic?
✔️ Terapie wspierające mobilność i łagodzenie bólu:
• Delikatna mobilizacja stawów (tylko przez doświadczonego fizjoterapeutę!)
• Terapia manualna, rozluźnianie powięzi, masaż tkanek głębokich
• Terapie wspomagające: laseroterapia, magnetoterapia, termoterapia (ciepło), fonoforeza, fala uderzeniowa)
• Ćwiczenia poprawiające propriocepcję i koordynację
✔️ Regularność i umiar – lepsza codzienna praca z umiarem niż intensywny wysiłek raz w tygodniu.
❌ Czego NIE STOSOWAĆ?
• Głębokich manipulacji bez diagnozy i zgody weterynarza
• Pracy „na siłę” w niskim ustawieniu głowy
• Zimnych kompresów w fazie przewlekłej (ciepło wspomaga ukrwienie i elastyczność)
🏋️♀️ Trening konia ze szpatem – co zmienić, co wprowadzić?
✅ Co warto robić:
• Regularny, umiarkowany ruch – ruch to lek! Spacery w ręku, jazda w stępie i kłusie na dobrym podłożu (nie za twardo i nie za miękko) - kłusa zdecydowanie mniej niż stępa
• Ćwiczenia z drążkami w stępie – poprawiają mobilność, aktywizują zad
• Praca na krótkich odcinkach, z przerwami
• Jazda na długiej wodzy, bez zbędnego „zbierania” konia
❌ Czego unikać:
• Długich galopów i skoków (szczególnie na nierównym terenie)
• Pracy na małych kołach i ciasnych zakrętach
• Długiego stania w boksie – ruch powinien być codziennością
• Treningów powodujących przeciążenie zadu (np. nadmierne ustawienie „na tył”)
🧠 Dla właściciela – co warto wiedzieć:
📌 Szpat nie oznacza końca pracy z koniem – ale zmiany w podejściu do treningu.
📌 Dobra współpraca z weterynarzem, fizjoterapeutą i kowalem to podstawa.
📌 Koń ze szpatem może być aktywny, szczęśliwy i sprawny przez długie lata – jeśli zapewnimy mu komfort, ruch i wsparcie.
📌 Ból może nasilać się okresowo – warto nauczyć się obserwować konia i reagować na sygnały dyskomfortu.
📌 Warto pomyśleć o przejściu na chów wolnowybiegowy
❤️ Szpat to nie wyrok – to sygnał, że koń potrzebuje naszej uważności.
Dobrze prowadzony koń ze szpatem może nadal cieszyć się ruchem, kontaktem i pracą. Wystarczy dostosować się do jego możliwości i wspierać go mądrze 💪🐴
