08/06/2025
दुहुना गाईलाई खुवाउने प्रविधिहरू
दुहुना गाईलाई खुवाउने प्रविधिहरूले दूध उत्पादन र गाईको स्वास्थ्यका लागि पोषणलाई अनुकूलन गर्नमा ध्यान केन्द्रित गर्दछन्। यहाँ केही मुख्य विचारहरू छन्:
१. सन्तुलित आहार
* घाँस-पात: उच्च गुणस्तरको घाँस, साइलेज, वा चरन फाइबर र शक्तिका लागि आवश्यक हुन्छ।
* दाना र सान्द्रित आहार (Concentrates): दूध उत्पादनलाई सहयोग गर्न शक्ति र प्रोटिन प्रदान गर्दछ।
* प्रोटिन पूरकहरू: भटमासको पिठो वा अल्फाल्फा (एक प्रकारको घाँस) जस्ता स्रोतहरूले प्रोटिनको सेवन बढाउन सक्छ।
२. दानामा गुणस्तर र एकरूपता
* दाना ताजा, स्वादिष्ट र दूषितरहित छ भनी सुनिश्चित गर्नुहोस्।
* पाचन सम्बन्धी समस्याहरूबाट बच्न दानाको संरचनामा एकरूपता कायम राख्नुहोस्।
३. पानीको उपलब्धता
* गाईलाई सधैं सफा, ताजा पानी उपलब्ध गराउनुहोस्। एउटा गाईले दैनिक ३०-५० ग्यालनसम्म पानी पिउन सक्छ।
४. खनिज र भिटामिन
* दूध उत्पादन र हड्डीको स्वास्थ्यलाई सहयोग पुर्याउन क्याल्सियम, फस्फोरस जस्ता खनिजहरू र भिटामिनहरू पूरकको रूपमा दिनुहोस्।
५. खुवाउने आवृत्ति
* कुल मिश्रित रासन (Total Mixed Ration - TMR): सबै दाना सामग्रीहरूको सन्तुलित मिश्रण दिनभरि खुवाइन्छ।
* चरन: पर्याप्त चरनमा पहुँच सुनिश्चित गर्नुहोस्, र घाँसको गुणस्तर कायम राख्न चक्रीय चरन (rotational grazing) लाई विचार गर्नुहोस्।
६. शारीरिक अवस्थाको निगरानी
* गाईको शारीरिक अवस्था स्कोर (Body Condition Score - BCS) नियमित रूपमा मूल्याङ्कन गर्नुहोस् ताकि खुवाउने रणनीतिहरू समायोजन गर्न सकियोस् र इष्टतम स्वास्थ्य कायम राख्न सकियोस्।
७. अनुकूलित पोषण
* गाईको ब्याउने चरण, उमेर र उत्पादन स्तरको आधारमा आहार समायोजन गर्नुहोस्।
८. दानामा थपिने पदार्थ (Feed Additives)
* पाचन र पेटको स्वास्थ्य सुधार गर्न प्रोबायोटिक्स वा खमीर कल्चर जस्ता थपिने पदार्थहरू विचार गर्नुहोस्।
उचित खुवाउने प्रविधिहरूले दूध उत्पादन बढाउन, गाईको स्वास्थ्य सुधार गर्न र फार्मको नाफा वृद्धि गर्न सक्छ। पशु चिकित्सक वा पोषणविद्सँग नियमित परामर्शले विशेष बथानको आवश्यकता अनुसार खुवाउने रणनीतिहरू मिलाउन मद्दत गर्न सक्छ।
