24/09/2015
Plat liggen, is dat spel?
Sommige honden gaan helemaal plat op de grond liggen wanneer ze interactie hebben met andere honden of wanneer honden hen tegemoet komen. Ik heb het hier niet over honden die plat gaan liggen als tactiek tijdens het (op)jagen of hoeden van andere diersoorten, maar over honden die dit gedrag vertonen bij het zien van andere honden.
Waarom doen honden dit?
Er zijn mensen die beweren dat het plat liggen gezien moet worden als een uitnodiging voor spel, omdat er regelmatig spel op volgt. Er is echter een verschil tussen helemaal plat liggen en het maken van een spelboog, waarbij een hond het achterlijf omhoog houdt.
Mijn ervaring is dat honden plat gaan liggen, omdat ze de tegemoetkomende situatie spannend vinden. De basis voor dit gedrag ligt in onzekerheid (instabiliteit). Een ontspannen, stabiele hond zal zijn gedrag niet drastisch aanpassen bij het zien van soortgenoten. Compleet plat gaan liggen afwachten toont een hele andere gemoedstoestand. Gespannen. Vaak gaat er sluipgedrag inclusief verstijving aan vooraf en gaat dit alles gepaard met fixeren (waarbij een hond zijn/haar blik niet meer afwendt).
Wat levert dit gedrag de hond op?
Het is nog maar de vraag of een hond die plat gaat liggen nog bewust bezig is met het uitvoeren van een strategie, want het zou ook een vorm van bevriezing kunnen zijn (gedrag wat ingezet wordt wanneer een hond zich bedreigd voelt). Desalniettemin zal ik mij aan een verklaring wagen, die gebaseerd is op mijn eigen observaties.
Door helemaal plat te gaan liggen maakt de hond zich minder zichtbaar voor de tegemoetkomende hond(en). Zelf kan de hond vanuit die positie nog wel goed zien wat er aan komt. Dit levert de hond een strategisch voordeel op. Bovendien kan de tegemoetkomende hond onzeker worden, doordat deze slecht kan inschatten wat er op de loer ligt. Het plat gaan liggen kan een hond dus 'succes' opleveren bij ontmoetingen met andere honden. Dit kan verklaren waarom bepaalde honden die dit gedrag inzetten, het gedrag blijven herhalen.
Ik kan aanraden om in dergelijke situaties ook vooral de reacties van de tegemoetkomende honden te observeren. In de foto bij dit artikel is te zien dat de Galgo zijn staart ietwat verlaagt draagt en zijn oren naar achteren draait. Ook is hij gestopt met lopen. Hij lijkt het ongemakkelijk te vinden en blijft in een onzekere houding stil staan. Sheriff ligt in deze foto bijna met haar kin op de grond en ze houdt haar oren naar achteren, wat een teken is van onzekerheid. Ze fixeert, wat gezien kan worden als een teken van opbouwende spanning met kans op agressie.
Wat volgt er na het plat liggen?
Dit is in de meeste gevallen sterk afhankelijk van de reactie van de tegemoetkomende hond(en). Kiest een tegemoetkomende hond voor een imponerende, alerte toenadering, dan bestaat er een grote kans dat de hond plat blijft liggen (bevriest), waarmee de hond bevestigt dat hij/zij het héél spannend vindt. Een goed gesocialiseerde tegemoetkomende hond zal hier gepast op reageren (met rust en/of afwending). Wanneer de tegemoetkomende hond zelf echter onzekerheid begint te tonen en/of omdraait en/of de blik afwendt, dan is de kans groot dat de plat liggende hond plots opspringt en op de tegemoetkomende hond afstormt. Soms in een sluiphouding en andere keren in een flink verhoogde houding. Bestormen. Ook dit zie ik als een bevestiging van grote spanning bij de eerder platliggende hond.
Vanaf hier volgt er meestal een opeenstapeling van acties en reacties. Soms volgen er direct spelbogen en gaan de honden snel over in spel om de opgebouwde stress weer kwijt te raken (, dus niet per se om zo 'leuk en gezellig te spelen', maar eerder omdat zij zich willen ontladen). Andere keren is het even verstijfd snuffelen en laten ze elkaar snel weer met rust, maar...als je pech hebt, dan kan zo'n 'onbeschofte' bestorming leiden tot agressieve confrontaties.
Iedere hond is anders en je zal de betreffende hond(en) goed moeten kunnen lezen, voordat je iets kunt zeggen over één specifiek geval, maar ik denk dat je wel kunt stellen dat er bij dit soort 'ontmoetingen' veel spanning aanwezig is. Plat liggen moet dus niet gezien worden als een onderdeel van spel, maar duidt op het opbouwen van spanning. Persoonlijk zou ik mensen willen adviseren om te proberen om deze verhoging van spanning te voorkomen.
Tips:
Laat bij jezelf bezinken dat een plat liggende hond tegemoetkomende honden wellicht spannend vindt en misschien zelfs stress ervaart tijdens dit soort situaties.Realiseer dat het plat gaan van een hond ook spanning opbouwt bij tegemoetkomende honden. Dit brengt de nodige risico's met zich mee.Probeer het gedrag te voorkomen. Je kunt natuurlijk proberen om je hond minder honden te laten tegenkomen, maar dat is niet voor iedereen even makkelijk, dus wees oplettend en probeer jouw hond voor te zijn bij het waarnemen van andere honden, zodat je nog rustig invloed kunt uitoefenen op de situatie. Bedenk iets wat jouw hond leuk vindt om te doen of te ontvangen en gebruik dit om het gedrag van de hond op tijd om te buigen. Denk hierbij aan spel, (aandacht)oefeningen en/of lekkere hapjes/speeltjes die je kunt aanbieden, etc. Hiermee kun je de focus van de hond verleggen en eventueel fixeren voorkomen.Haal je hond uit de situatie en leidt deze op tijd weg. Zoekspelletjes zijn hier ook uitermate geschikt voor. Als een hond interesse heeft in voertjes, vraag dan aandacht van de hond en gooi er een paar in de bosjes of in het gras, weg van de andere hond, waardoor je hond gaat snuffelen (snuffelen werkt stress verlagend). Let hierbij wel op dat de tegemoetkomende hond NIET wordt getriggerd om ook op de voertjes af te gaan, dus zet dit alleen in op voldoende afstand.Wanneer jouw hond al sluipt of plat gaat, dan ben je te laat en is de spanning eigenlijk al te ver opgebouwd. Veel honden zijn in die staat van paraatheid (met fixeren) niet meer benaderbaar voor ander contact. Je kunt nu alsnog proberen je hond uit de situatie te halen door te proberen om zelf rustig tussen jouw hond en de prikkel in te gaan staan (het fixeren doorbreken), of door iets lekkers letterlijk voor de neus van de hond te houden en hem weg te leiden.Let heel goed op de reacties van de tegemoetkomende honden. Soms is het nodig om andere hondeneigenaren even vriendelijk aan te spreken, vragen om begrip en kun je de honden beter even aanlijnen. Probeer hierbij spanning op de lijn zo veel mogelijk te voorkomen.Indien jouw hond altijd plat blijft gaan, overweeg dan begeleiding van een bijgeschoolde professional, die jou op een deskundige, hondvriendelijke manier kan begeleiden bij het verbeteren van de reactie van jouw hond op andere honden.
Dit stuk is geschreven door Lot van HondenLot, februari 2015.
HondenSchool Harderwijk, voor deskundige begeleiding bij de opvoeding en training van uw hond!
