29/03/2025
Moet een papegaai twaalf uur donker hebben om goed te slapen?
Je leest het overal: een papegaai heeft twaalf uur slaap nodig, dus moet hij ook twaalf uur volledige duisternis krijgen. Het klinkt logisch, en het wordt vaak met volle overtuiging verkondigd — op websites, in Facebookgroepen, tijdens gedragscursussen. Maar klopt het ook?
Het idee komt waarschijnlijk voort uit het feit dat veel papegaaien van oorsprong uit gebieden rond de evenaar komen, waar dag en nacht ongeveer even lang duren. Dus wordt er snel aangenomen dat ze dan ook twaalf uur donker nodig hebben. Maar dat is een versimpeling van hoe het in werkelijkheid werkt.
Wat veel mensen niet weten, is dat vogels een bijzonder vermogen hebben: ze kunnen slapen met één hersenhelft tegelijk. Dit heet unihemisferische slaap. Daarbij blijft één hersenhelft wakker en alert, terwijl de andere rust — en dat zie je ook aan de ogen: één oog is open, het andere dicht. Het deel van het lichaam dat bij de ‘wakkere’ hersenhelft hoort, blijft actief.
Zo kunnen vogels roofdieren in de gaten houden tijdens het rusten, hun evenwicht bewaren op een tak, of zelfs slaaptekort inhalen zonder volledig de waakzaamheid te verliezen. En ja — dit geldt ook voor papegaaien.
Wat betekent dit in de praktijk?
Dat vogels verspreid over de dag én nacht kunnen slapen, en vaak meer rust krijgen dan je denkt. Ze hoeven daar niet per se twaalf uur volledige duisternis voor te hebben. Toch wordt in gevangenschap veel gedrag (zoals agressie, schreeuwen of verenplukken) toegeschreven aan “slaapgebrek”, terwijl het vaak om iets heel anders gaat. Alsof je alles oplost met een doek over de kooi en een klok.
De natuur werkt niet zo strak volgens onze schema’s.
Zie jij jouw vogel wel eens met één oog dicht rusten?