17/08/2025
Hoe PTSS-honden signaleren en waarom dat van levensbelang kan zijn
Posttraumatische stressstoornis (PTSS) kan het dagelijks leven ingrijpend beïnvloeden. Voor de buitenwereld zijn de signalen vaak onzichtbaar, maar voor degene die ermee leeft, kunnen plotselinge herbelevingen, paniekaanvallen of intense angstmomenten alles beheersen.
Speciaal getrainde PTSS-hulp honden bieden in zulke situaties een unieke vorm van steun: ze pikken subtiele signalen op nog vóórdat een crisis toeslaat, en reageren op een manier die kalmeert, beschermt en stabiliseert.
PTSS-honden worden intensief getraind om lichamelijke én gedragsmatige signalen te herkennen die op stress, spanning of dissociatie wijzen. Denk aan:
Veranderingen in ademhaling: bijvoorbeeld sneller of oppervlakkiger ademen.
Spier- en houdingsspanning : verkrampte schouders, trillende handen.
Onrustige bewegingen : ijsberen, friemelen of plots stoppen met praten.
Geurveranderingen : hormonale verschuivingen zoals verhoogde adrenaline of cortisol, die de hond kan ruiken.
Eenmaal herkend, reageert de hond met specifieke acties: zacht aanduwen, tegen de eigenaar aanleunen, likken of een afleidende taak uitvoeren.
Dat honden deze signalen zo goed kunnen opvangen, is geen mysterie, maar een combinatie van biologie, training en emotionele verbondenheid.
Met tot wel 300 miljoen geurreceptoren kunnen honden minieme geurveranderingen waarnemen. Onderzoek van Queen’s University Belfast (2022) liet zien dat honden zweet- en ademmonsters van gestreste mensen met hoge nauwkeurigheid konden onderscheiden van die van ontspannen personen.
Honden zien de kleinste veranderingen die mensen vaak zelf niet doorhebben: een aangespannen kaak, een subtiel ander loopritme, een lichte verhoging van spierspanning. Door training leren PTSS-honden deze afwijkingen direct te koppelen aan specifieke interventies.
Honden zijn meesters geworden in het lezen van onze emoties.
Waarom dit zo belangrijk is:
-Vroegtijdige interventie; De hond kan een opkomende paniekaanval of herbeleving helpen voorkomen of verminderen.
-Veiligheid vergroten ; Tijdens dissociatie kan de hond “grounden” of iemand naar een veilige plek begeleiden.
-Herstel ondersteunen; Het besef dat er altijd een waakzame partner naast je loopt, maakt activiteiten buitenshuis minder beangstigend.
-Onzichtbare problemen zichtbaar maken; Zonder woorden laat de aanwezigheid van de hond zien dat er extra steun nodig is.
Voor iemand die leeft met PTSS kan dat het verschil betekenen tussen een dag die ontspoort en een dag die beheersbaar blijft. En dat maakt deze viervoeters niet alleen trouwe metgezellen, maar letterlijk levensredders.
Bronnen
• Rooney, N. J., & Guest, C. M. (2022). Dogs can detect differences in human breath and sweat before and after a stress-inducing task. Queen’s University Belfast.
• American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).
