23/03/2025
NGUYÊN NHÂN GÂY TIÊU CHẢY Ở HEO CON THEO MẸ VÀ GIẢI PHÁP HIỆU QUẢ
Tiêu chảy là một trong những bệnh lý phổ biến và nguy hiểm nhất ở heo con theo mẹ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống sót của heo con. Nếu không được kiểm soát kịp thời, bệnh có thể gây tử vong hàng loạt, làm gia tăng chi phí điều trị và thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi.
Việc hiểu rõ các nguyên nhân gây tiêu chảy là yếu tố quan trọng giúp chẩn đoán chính xác và áp dụng biện pháp phòng trị hiệu quả.
⸻
I. NGUYÊN NHÂN GÂY TIÊU CHẢY Ở HEO CON THEO MẸ
1. Nguyên nhân do virus
Virus tấn công niêm mạc ruột non, gây rối loạn hấp thu dưỡng chất và mất nước nghiêm trọng. Các chủng virus phổ biến gồm:
• Rotavirus:
• Là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy ở heo con trên toàn cầu.
• Lây lan qua phân, nước uống nhiễm bẩn, tiếp xúc trực tiếp.
• Triệu chứng: Tiêu chảy phân lỏng màu vàng hoặc xám, mất nước, nôn mửa.
• Gây tổn thương ruột non, làm suy giảm hấp thu dinh dưỡng.
• Virus viêm dạ dày ruột truyền nhiễm (TGEV – Transmissible Gastroenteritis Virus):
• Lây truyền nhanh qua phân, nước uống nhiễm bẩn.
• Triệu chứng: Tiêu chảy cấp, nôn mửa, mất nước nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong cao ở heo con dưới 2 tuần tuổi.
• Virus tiêu chảy cấp (PEDV – Porcine Epidemic Diarrhea Virus):
• Tương tự TGEV nhưng gây tổn thương ruột nghiêm trọng hơn.
• Triệu chứng: Tiêu chảy dữ dội, mất nước cấp, tỷ lệ tử vong lên đến 80–100% ở heo con dưới 7 ngày tuổi.
⸻
2. Nguyên nhân do vi khuẩn
Vi khuẩn xâm nhập vào ruột, tiết độc tố làm tổn thương niêm mạc ruột và gây tiêu chảy.
• Escherichia coli (E. coli sinh độc tố - ETEC):
• Là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy ở heo con dưới 7 ngày tuổi.
• Chủng ETEC bám vào niêm mạc ruột, tiết enterotoxin gây tiêu chảy phân lỏng, màu vàng hoặc trắng, mất nước nhanh.
• Salmonella spp.:
• Lây truyền qua phân, thức ăn và nước uống bị ô nhiễm.
• Triệu chứng: Tiêu chảy có máu, sốt cao, nhiễm trùng huyết, tỷ lệ tử vong cao.
• Clostridium perfringens type C:
• Gây viêm ruột hoại tử, xuất huyết nặng.
• Heo con chết nhanh do sốc nhiễm trùng.
⸻
3. Nguyên nhân do ký sinh trùng
Ký sinh trùng gây tổn thương ruột, làm giảm hấp thu dinh dưỡng và gây tiêu chảy kéo dài.
• Cầu trùng (Coccidiosis – Isospora suis):
• Lây qua phân, thức ăn và nước nhiễm oocyst.
• Tiêu chảy kéo dài, phân sệt hoặc lẫn máu, heo con chậm lớn, suy nhược.
• Giun móc (Strongyloides ransomi):
• Xâm nhập qua da hoặc qua sữa mẹ.
• Triệu chứng: Tiêu chảy dai dẳng, thiếu máu, còi cọc.
⸻
4. Các yếu tố môi trường và dinh dưỡng
Bên cạnh các tác nhân gây bệnh, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ tiêu chảy:
• Chuồng trại bẩn, ẩm ướt: Tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus, ký sinh trùng phát triển.
• Thức ăn, nước uống nhiễm khuẩn: Chứa mầm bệnh hoặc độc tố gây rối loạn tiêu hóa.
• Stress (do nhiệt độ, cai sữa, vận chuyển): Làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc bệnh.
⸻
II. CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA TIÊU CHẢY Ở HEO CON
Phòng bệnh luôn là biện pháp hiệu quả và kinh tế nhất trong chăn nuôi. Người chăn nuôi cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
1. Vệ sinh và quản lý chuồng trại
• Khử trùng chuồng trại định kỳ bằng vôi bột hoặc hóa chất sát trùng.
• Đảm bảo nhiệt độ chuồng ổn định, không quá lạnh hoặc quá nóng.
• Bố trí hệ thống thông gió tốt để hạn chế độ ẩm cao.
2. Dinh dưỡng và nước uống
• Cung cấp sữa đầu (sữa non) đầy đủ ngay sau sinh để tăng cường miễn dịch.
• Sử dụng nước sạch, bổ sung chất điện giải và probiotic để tăng cường hệ tiêu hóa.
• Kiểm tra chất lượng thức ăn, tránh nhiễm khuẩn, nấm mốc.
3. Tiêm phòng đầy đủ
• Tiêm vắc-xin phòng TGEV, PEDV, Rotavirus cho heo nái trước khi sinh để tạo kháng thể truyền qua sữa non.
• Tiêm phòng E. coli, Clostridium perfringens type C cho heo con ngay sau sinh.
4. Quản lý và giảm stress cho heo con
• Tránh thay đổi môi trường đột ngột.
• Không nuôi nhốt quá đông, giúp heo con có không gian thoải mái.
5. Phòng chống ký sinh trùng
• Dùng Toltrazuril hoặc Sulfaquinoxaline phòng cầu trùng.
• Sử dụng Ivermectin hoặc Fenbendazole phòng giun sán.
⸻
III. HƯỚNG DẪN ĐIỀU TRỊ TIÊU CHẢY Ở HEO CON
Khi phát hiện heo con bị tiêu chảy, cần can thiệp nhanh để giảm tỷ lệ tử vong:
1. Bù nước và điện giải
• Dùng dung dịch ORS (Oresol), Glucose 5% để bù nước, điện giải.
• Truyền dịch nếu heo con mất nước nặng.
2. Điều trị nguyên nhân gây bệnh
• Tiêu chảy do vi khuẩn: Dùng kháng sinh đặc hiệu theo chỉ định thú y (Colistin, Amoxicillin, Enrofloxacin).
• Tiêu chảy do ký sinh trùng: Dùng thuốc kháng cầu trùng (Toltrazuril, Sulfadimidine).
• Tiêu chảy do virus: Không có thuốc đặc trị, chỉ điều trị triệu chứng và nâng cao sức đề kháng.
3. Hỗ trợ hồi phục
• Bổ sung Vitamin A, D, E, B-complex, men tiêu hóa, probiotic.
• Cách ly heo bệnh để hạn chế lây lan.
⸻
IV. KẾT LUẬN
Tiêu chảy ở heo con là một bệnh lý phức tạp, do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó tác nhân truyền nhiễm (virus, vi khuẩn, ký sinh trùng) là phổ biến nhất. Việc thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa, quản lý dinh dưỡng và xử lý kịp thời khi bệnh xảy ra sẽ giúp bảo vệ đàn heo, tối ưu hóa hiệu quả chăn nuôi và giảm thiểu tổn thất kinh tế.
QNV Pharma - Công ty Thuốc Thú y Thuỷ sản QNV Pharma