18/04/2022
KÉM HẤP THU CANXI TRONG CHĂN NUÔI GÀ
Trong chăn nuôi gà, một trong những vấn đề thường xuyên gặp phải và gây ảnh hưởng khá lớn đến năng suất chăn nuôi cả gà lấy trứng và gà nuôi thịt là tình trạng kém hấp thu Canxi. Tình trạng này không chỉ có nguyên nhân do mất cân đối Canxi trong khẩu phần mà trong thực tế chăn nuôi chủ yếu do các điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng gây ra. Hậu quả của nó là làm giảm năng suất, chất lượng trứng, tăng tỷ lệ loại thải gà, tăng số gà loại 2 xuất bán. Từ đó trực tiếp ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của người chăn nuôi. Bài viết dưới đây xin chia sẻ về các nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng này.
Nguyên nhân gây kém hấp thu Canxi:
Ngoài vấn đề mất cân bằng Canxi-Photpho trong khẩu phần thì các nguyên nhân sau sẽ dẫn đến kém hấp thu chất dinh dưỡng, cụ thể là Canxi.
1. Bệnh lý đường ruột: Khi gà bị các bệnh lý trên đường ruột như bệnh do Clostridium, E. coli, Salmonella, cầu trùng,… thì niêm mạc ruột sẽ viêm, kém hấp thu chất dinh dưỡng.
2. Mật độ chăn nuôi cao: mật độ nuôi cao làm gà giảm không gian vận động. Do vậy, quá trình tích lũy canxi vào xương bị giảm xuống và lượng Canxi bị đào thải ra ngoài tăng.
3. Stress nhiệt: Khi gà bị stress nhiệt, gà sẽ tăng lượng nước uống, giảm ăn, giảm vận động, xệ cánh, tăng nhịp thở,… Vì gà uống nhiều nước nên tốc độ di chuyển thức ăn qua đường ruột nhanh hơn, thời gian hấp thu chất dinh dưỡng và nước bị rút ngắn nên phân ướt và giảm tỷ lệ tiêu hóa. Đồng thời gà giảm ăn nên tổng lượng Canxi gà thu nhận được sẽ giảm mạnh.
4. Thiếu vitamin A, D3 và E: Từ lâu vitamin D3 đã được biết đến rộng rãi trong vai trò giúp hấp thu Canxi. Bên cạnh đó, vitamin A và E cũng đóng vai trò nhất định trong việc hấp thu này. Vitamin A và E giúp kéo dài tuổi thọ các tế bào niêm mạc, trong đó có niêm mạc ruột, do vậy giúp tăng khả năng hấp thu. Ngoài ra, vitamin A còn tham gia vào quá trình kích hoạt gen tổng hợp receptor tiếp nhận vitamin D3, giúp tăng hiệu quả của vitamin D3 trong hấp thu Canxi.
Các giải pháp phòng tránh:
1. Đảm bảo sức khỏe đường ruột: để đảm bảo sức khỏe đường ruột, người chăn nuôi cần xây dựng lịch vaccin, phòng bệnh hợp lý; thường xuyên theo dõi, giám sát các thay đổi bất thường của phân gà; cho gà ăn thức ăn chất lượng tốt, phù hợp với lứa tuổi; duy trì cân bằng hệ vi sinh đường ruột bằng cách áp dụng hoặc phối hợp các liệu pháp probiotic, prebiotic, acid hữu cơ, chiết xuất thực vật, tinh dầu kháng khuẩn,…
2. Mật độ chăn nuôi phù hợp: Cần duy trì mật độ chăn nuôi hợp lý theo từng đối tượng gà và giai đoạn nuôi. Để gà có đủ không gian vận dộng, ăn uống đầy đủ.
3. Có chiến lược bổ sung Canxi hợp lý: Tùy vào từng đối tượng, giai đoạn nuôi mà có chiến lược cung cấp Canxi phù hợp. Ví dụ như trên gà đẻ, giai đoạn từ kết thúc hậu bị, chuyển sang đẻ trứng, gà tăng nhu cầu canxi rất lớn, nếu không cung cấp đủ canxi cho gà thì gà sẽ láy canxi dự trữ ở xương quá mức dẫn đến dễ bị gãy chân, cánh, cong xương ức,…Vì vậy lượng canxi bổ sung cần đảm bảo đủ số lượng, trong đó 50% canxi cung cấp ở dạng viên để những hạt canxi này có thể lưu lại lâu hơn trong hệ tiêu hóa, được dạ dày cơ mài mòn dần và từ đó tăng tỷ lệ hấp thu canxi. Ngoài ra, thời gian bổ sung canxi ở gà đẻ nên vào buổi chiều vì buổi tối là thời gian hình thành vỏ trứng, lượng canxi hấp thu sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình này, do vậy tăng hiệu suất sử dụng của canxi. Đối với gà thịt thương phẩm công nghiệp (Ross 308), việc bổ sung canxi hữu cơ trong tuần đầu cần quan tâm. Vì trong giai đoạn này, chỉ trong 7 ngày, trọng lượng của gà con có thể tăng lên gấp 6 lần, đặc biệt đối với gà trống. Do đó, nếu khung xương không đủ chắc chắn, gà sẽ bị yếu chân, té ngã và loại thải.
4. Xử lý tình trạng stress nhiệt: Stress nhiệt là vấn đề thường xuyên gặp phải trong chăn nuôi ở Việt Nam, để xử lý tốt vấn đề này thì tùy thuộc vào tình trạng, quy mô của từng trại để có được những giải pháp tối ưu. Một số giải pháp giúp hạn chế tình trạng stress nhiệt ở gia cầm như: thường xuyên bảo trì, bảo dưỡng hệ thống làm mát của trại (tấm làm mát, hệ thống phun nước mái,…); cung cấp vitamin C, acid hữu cơ vào nước uống khi nắng nóng. Điều này sẽ giúp gà cân bằng lại pH máu do mất đi H2CO3 dưới dạng CO2 và H2O do tăng nhanh nhịp thở.
5. Bổ sung vitamin ADE đúng cách: Mỗi loại vitamin có một khoảng pH phù hợp, nếu nằm ngoài khoảng pH này thì vitamin sẽ bị hao hụt theo thời gian. Đối với vitamin D và E khoảng pH ổn định là 4-8, trong khi vitamin A là trên 6. Vì vậy, chúng ta không nên pha chung vitamin ADE với acid hữu cơ cho gà uống.
Kính chúc quý bà con chăn nuôi thành công!
Ths. BSTY. Trần Quốc Vĩ
